Tuininrichting wordt vrijwel nooit genoemd als het gaat om duurzaamheid van een woning terwijl een tuin -voor de meesten althans- een onlosmakelijk deel is van een woning. Het kan bijdragen een vergroting van je eigen leefcomfort en een goede leefomgeving voor dieren. Daarnaast helpen we door de wijze van inrichting een beetje bij aan de opgave om de bebouwde omgeving aan te passen aan het veranderende klimaat (klimaatadaptatie).
ENERGIE; door bladverliezende bomen slim te plaatsen profiteer je van de winterzon en de vroege voorjaarszon die je huis opwarmt. In de zomer brengt het verkoeling. Voornamelijk dit laatste maakt uit. We hebben geen airco nodig. Een verticale tuin tegen een van de zuidgevels moet nog worden gerealiseerd om ook hier koeling en isolatie (in de winter) door te krijgen. Een groendak tot slot om de bijbouw zorgt ook voor verkoeling en isolatie en daarmee is ons huis fijn koel in de zomer (geen afstralende muren)
EETBARE TUIN/VOEDSELBOS: iedere tuin, hoe klein ook, leent zich voor voedsel. De tuin van ons is wat groter en leent zich daardoor ook voor een voedselbosje. Toen we de woning kochten in 2002 was de tuin jaren niet meer onderhouden en dat was helemaal goed, omdat de bodem zich daardoor natuurlijk heeft kunnen vormen. Ik heb een plan gemaakt voor de tuin en op basis daarvan hebben we wel enkele bomen verwijderd en enkele nieuw geplant. Twijfel was er over een blauwspar, maar deze geeft met spinnetjes en andere insecten veel voedsel voor vogels als de winterkoning. De basis van de tuin wordt gevormd door grote heesters zoals meidoorn, hazelaar en krentenboom. In de tuin staan verder een grote notenboom, acacia, berk, twee kersenbomen, leiperen en leipruimen en een amberboom. Door de hoge heesters en de bomen zijn er sommige diepe schaduwplekken, halfschaduwplekken, maar er zijn ook zonnige plekken. Ideaal voor een opbouw van een voedselbosje. Hiermee ben ik meteen gestart in 2003. Dat het een voedselbosje is valt niet te zien. Immers, de eetbare planten zijn geen eenjarige maar gewone heesters, klimmers en vaste planten. De knollen, bladeren, bloemen en vruchten zijn eetbaar. Eigenlijk kan iedereen dit doen, of je nu een grote of kleine tuin hebt. Zet planten in je tuin die eetbaar en mooi zijn. Het beste van twee werelden. Als je niet zo veel plantenkennis hebt, kijk dan op de site: permacultuurnederland.org
BIODIVERSITEIT: een tuin kan een oase zijn voor zo veel leven. Veel vogels, insecten en zoogdieren zijn afhankelijk van hoe wij onze tuin inrichten. In onze tuin heb ik bij het inzetten van heesters niet alleen op eetbaarheid voor ons gelet maar vooral ook op eetbaarheid voor dieren. Daarnaast zijn in de tuin nectar- en waardplanten te vinden en dicht struikgewas voor broedgelegenheid. We hebben een speciale neteldoek. Netels zijn de waardplanten voor vlinders. Ook is speciaal gelet op vroeg en laat bloeiende nectar- en stuifmeelplanten voor bijen. Laat en vroeg omdat bijen het juist dan moeilijk hebben met het vinden van voedsel en vitaminen. Een tip die ik iedereen kan geven en heel eenvoudig is: neem een klimop en snoei deze niet. De klimop wordt vanzelf dikker en biedt nestgelegenheid op termijn, biedt late bloei voor bijen en andere insecten, biedt bessen voor vogels (merels zijn er dol op) en spinnetjes en ander voedsel voor vogels. En laten we eerlijk zijn. Het is zo’n fijn gevoel als je tuin onderdak biedt aan zoveel leven. We worden dagelijks beloond met een concert van fluitende vogels. Pimpelmees, winterkoning, roodborstje, koolmees, tortelduiven, houtduiven, ekster, heggemus, huismus, groenling……..enz ….ze hebben allemaal een plek in onze tuin. O ja, ik vergeet de kippen (-;
KLIMAATADAPTATIE: onze parkachtige tuin heeft inmiddels veel kenmerken van een bos. De bodemopbouw is vrijwel bosachtig doordat altijd de bladeren blijven liggen. Ook dood hout (heel belangrijk) laat ik liggen. De toplaag is daardoor als een spons. Het houdt lang water vast en neemt bij buien weer veel water op en zorgt voor een geleidelijke infiltratie. Piekbuien (buien met veel wateroverlast) zorgen in onze tuin nooit tot een plasje water. Nooit. Veel water blijft in het bladerdek hangen en water dat op de grond valt wordt geabsorbeerd en verder geïnfiltreerd. Alles gaat vanzelf . In hete zomers is onze tuin een oase van koelte. Op enkele plekken is het tot 10 graden koeler. Met de klimaatverandering zou dit wel eens een echte meerwaarde kunnen zijn voor de woning als geheel. Voor ons nu is het heerlijk. Gelukkig helpen we hiermee ook de omgeving. Ook de buren profiteren een beetje van onze koelte. Verder is het regenwater afgekoppeld en dat wordt deels geïnfiltreerd, deels hergebruikt voor bewatering van de voortuin (achtertuin krijgt nooit water, immers: niet nodig) en deels voor de vogels als was- en drinkgelegenheid.

De tuin bevat nog veel meer details en principes (zoals permacultuur) maar het voert wat ver om alles te benoemen.

TOT SLOT: Als tuin- en landschapsarchitect en adviseur duurzaamheid heb ik bijna alle uitgangspunten die het containerbegrip “duurzaamheid” inhoudt kunnen samenbrengen in woning dus ook de tuin. Dat hoeft natuurlijk niet allemaal en soms kan het gewoonweg ook niet, maar meer aandacht aan de tuin geven als duurzaamheidsbron kan altijd. Sterker nog, ik ben ervan overtuigd -als je een keuze moet maken- dat je soms beter je zonnepanelen kunt weglaten en aandacht kunt besteden aan het duurzaam inrichten van je tuin; met oog voor gezonde voeding, klimaat en dieren.