Interview – Johan Verhaaf uit Schijndel weet er alles van hoe je een oud huis toekomstbestendig maakt. Samen met zijn vrouw woont hij in een woonboerderij uit 1931. Door een inventieve samenwerking van technische installaties wordt de woning duurzaam verwarmd. Johan heeft de installaties in eigen beheer gerealiseerd en kan als geen ander vertellen over hun werking. Met veel plezier deelt hij zijn ervaringen tijdens de Nationale Duurzame Huizen Route. Zijn woning is, net als honderden andere voorbeelden, te bezoeken op 2 en 9 november.
In 1992 kochten Johan en zijn vrouw de boerderij. Ze namen direct een aantal maatregelen; van vloerisolatie en vloerverwarming tot plafondisolatie en dubbelglas. “Daarna zijn we in het huis gaan wonen”, vertelt Johan. “Toen we echter richting de pensioengerechtigde leeftijd gingen, dachten we na over hoe we onze oude dag doorkomen. Eén van de zaken die we toen wilden aanpakken was de reductie van maandlasten. Daar hoorde ook bij: de energierekening naar beneden brengen.”
In 2012 begon het echtpaar Verhaaf met vergaande maatregelen. “Ik ben een echte doe-het-zelver”, vertelt Johan. “Met een achtergrond in elektrotechniek en scheepswerktuigkunde weet ik wat van verwarmingssystemen en installaties af.” De eerste stap was spouwmuurisolatie en een voorzetwand voor de muur tussen het woongedeelte en vroegere stalgedeelte. “Op die manier kreeg het woongedeelte een geïsoleerde schil.” De spouw is gevuld met kunststofkorrels. “Dat bevalt ons goed”, verklaart Johan. “Sommige mensen hebben last van vochtproblemen. Wij niet.”
Vervolgens kwamen er 36 zonnepanelen in het weiland achter de woning, bracht Johan ledlampen aan in het hele huis en als er nieuw apparaten moest komen werd dit altijd de energiezuinige uitvoering.
Technische hoogstandjes
In de woning werken diverse installaties goed samen om de woning duurzaam te verwarmen. De warmtepomp met bodembron haalt warmte uit de bodem via een horizontale warmtewisselaar en verwarmt de vloerverwarming. “We hadden daar zo’n 800 vierkante meter aan vrije grond voor nodig. Dat is het voordeel van wat ruimte om de woning. Samen met een loonbedrijf hebben we alles uitgegraven en 500 meter ethyleenslang aangelegd”, legt Johan uit.
“De gasketel is echter niet verdwenen. In 2010 vervingen we de cv-ketel voor een HR-variant. Deze dient als back-up, mocht de warmtepomp ooit uitvallen. Maar dat is nog nooit gebeurd.” Naast de warmtepomp staan er 125 heatpipes in het weiland en is er een ventilatieluchtwarmtepomp aanwezig. Beiden stoppen ze warmte in een buffervat van 1000 liter voor warm water. “In de zomer halen we 85 graden uit de heatpipes!”
Warmte uit rook
Een bijzondere aanvulling is de aanwezige houtkachel. “Deze lieten we in 1992 plaatsen. Het is zonde om die eruit te halen. Daarnaast hebben mensen hier geen last van rookoverlast”, verklaart Johan. Toch wordt de houtkachel wel efficiënt en duurzaam ingezet. “Ik heb een rookgaswarmtewisselaar gemaakt: die haalt warmte uit rookgassen. Dat is een techniek die veel in de scheepvaart wordt gebruikt. Met de houtkachel verwarmen we ’s avonds het gehele woongedeelte en het buffervat. Die warmte uit het vat gebruiken we om de volgende dag de vloerverwarming mee op te starten. Als het buffervat is afgekoeld, start de bodemwarmtepomp.”
Ga voor kwaliteit
Het doel om de maandlasten te reduceren is behaald. “We hebben een energierekening van 63 euro per maand.” De tip van Johan voor andere woningeigenaren is om eerst te beginnen met isolatie en vervolgens gebruik te maken van degelijke apparatuur. “Investeringen zijn best hoog. Maar ga niet voor aantrekkelijke aanbiedingen, dan kun je nog wel eens bedrogen uitkomen. Koop kwaliteit waar je 25 jaar plezier van hebt.” Hij voegt er aan toe: “Een tip voor nieuwbouwers is om voldoende ruimte in te plannen voor technische installaties. Een buffervat bijvoorbeeld neemt best wat ruimte in. Zo heb ik alle installaties op zolder staan. Dat is installatietechnisch makkelijk en er is veel ruimte.”
Bezoek een duurzaam huis
Johan doet graag mee aan de Nationale Duurzame Huizen Route. “Ik merk, omdat ik de installaties in eigen beheer heb gerealiseerd en een technische opleiding heb, dat ik bezoekers de werking van bijvoorbeeld de warmtepomp goed kan uitleggen.”
