Ik heb in meerdere stappen de isolatie van de zolder verbeterd. Na de plaatsing van de dakkapel aan de achterzijde in 2010 ben ik begonnen met de aftimmering. In 2011 heb ik de eerste laag Doscha schapenwol geplaatst van 8 cm, gevolgd door een tweede laag van 6 cm met Isover KM-folie en de aftimmering met eenmans gipsvezelplaten in 2012. Na de plaatsing van de Baskapel aan de voorzijde in 2014 zijn de lagere delen ook voorzien van een tweede laag wol en opnieuw afgetimmerd. De wol voegt nu een Rc toe van 4 aan de oorspronkelijke isolatie van 5 cm PUR. De Rc is nu ruim 5,5. De toepassing van schapenwol aan de binnenzijde van het dakbeschot met PUR-isolatie aan de buitenkant werkt zonder problemen: de schapenwol kan eventueel vocht opnemen. Plaatsing zonder dampremmende maatregelen wordt afgeraden. Ik heb daarom KM-klimaatfolie van Isover toegepast die ‘s zomers dampdoorlatend en ‘s winters dampremmend werkt. Naast deze KM-folie zijn ook andere merken klimaatfolies in de handel die ’s winters sterker dampremmend werken dan ’s zomers.

Kierdichting is zeer eenvoudig zelf aan te brengen en is een van de meest renderende maatregelen!
Denk aan:
– afkitten van kozijnen aan de binnenzijde
– naden van leidingkokers
– naden rond dakdoorvoeren
– tochtband langs deuren en ramen
– isoleren van het kruipluik
– dichten van gaten rond leidingen, bijvoorbeeld in de meterkast

In stappen heb ik de bestaande beglazing vervangen. Allereerst dubbel glas op de slaapkamers. Later heb ik een deel hiervan vervangen. In 2014 werd de Baskapel (gevestigd in Barneveld) geplaatst met gelaagd glas in de dakramen. In 2017 zijn in de slaapkamers, de badkamer en de woonkamer door Easykapel nieuwe kozijnen geplaatst met tripleglas (U-waarde=0,7) en in 2019 een nieuwe voordeur. In 2019 heb ik zelf het bestaande glas van de dakkapel achter vervangen door tripleglas met Krypton gasvulling en kunststof afstandshouders voor een nog betere isolatiewaarde (U-waarde=0,7). Stap voor stap is mede hierdoor het gasverbruik teruggegaan tot ongeveer de helft van het oorspronkelijke verbruik.

De plaatsing van mijn zonnepanelen is niet optimaal vanwege de schaduw van bomen. Om deze reden is gekozen voor micro-omvormers, zodat ieder paneel optimaal functioneert. Ondanks deze keuze valt de opbrengst in de praktijk enigszins tegen. Daarom zou ik iedereen willen aanraden van te voren goed na te gaan of plaatsing rendabel is, of dat men bereid is een lager financieel rendement te aanvaarden. In mijn geval is de opwekking goed voor ongeveer de helft van mijn stroomverbruik. De rest is afkomstig van een windmolen waar ik aandeelhouder van ben.

Dit is een voorbeeld van vraaggestuurde ventilatie. Het is een eenvoudige maatregel die geen bouwkundige ingrepen vereist. Er wordt gebruik gemaakt van de bestaande leidingen van de mechanische ventilatie, terwijl de driestanden schakelaar wordt vervangen door een of meerdere CO2-sensoren en een of meerdere timerschakelaars (in de badkamer of het toilet). Aanvankelijk werd de concentratie CO2 alleen in de woonkamer gemeten, maar in 2018 is elke slaapkamer ook voorzien van een CO2-sensor. De ramen aldaar zijn sinds de plaatsing van kunststof kozijnen met tripleglas in 2017 voorzien van Winkhaus raambeslag met een ventilatiestand die hetzelfde werkt als een ventilatierooster. De Stork Air Comfofan ventilatiebox is in 2019 vervangen door een stillere van een vergelijkbaar type.

Deze Jaga Tempo convectoren zijn door hun overdimensionering al voorbereid op een warmtepomp. Ik heb ze zelf geplaatst, na ze op Marktplaats her en der in het land opgehaald te hebben voor weinig geld. Deze moet je zeker niet nieuw aanschaffen! Deze zijn eventueel met extra te bestellen onderdelen (Warmteservice, Haarman) op maat te maken. Ook met de bestaande ketel geven ze snel een comfortabele warmte af. De Remeha Calenta ketel heb ik speciaal afgesteld op een stooklijn voor lage-temperatuurverwarming (aanvoer 55, retour 45 graden) en de installatie heb ik zelf waterzijdig ingeregeld. Alle convectoren (behalve in de woonkamer) hebben namelijk een Danfoss thermostaatkraan met inregelventiel dat zorgvuldig is ingesteld met de inregelgids met tabellen van Danfoss en de getallen van Jaga. Inregelen alleen al zorgt voor een lager energieverbruik.

De bestaande koelkast is vervangen door een zuinigere A+++ koelkast. De oude sloeg te vaak aan en was aan vervanging toe. Mede hierdoor is het stroomverbruik verder gedaald.

Zuinige, degelijke Miele machine met energielabel A+++ die goed schoon wast. Een dergelijk label was in 2012 nog niet zo gebruikelijk. Gekocht omdat deze machine met nummer W 5821 destijds als beste was getest door de Consumentenbond.

De oude, meer dan 20 jaar oude AEG-wasdroger was aan vervanging toe. De keuze is gevallen op een Miele warmtepompdroger type TCE 730 WP met energielabel A+++. Hoewel het de vraag was of een warmtepompdroger echt uit zou kunnen in mijn situatie, heb ik toch hiervoor gekozen omdat er in de nabije toekomst geen andere meer zullen worden gemaakt. Ik heb gewacht tot er een goede aanbieding voorbij kwam, waardoor een deel van de hogere aanschafwaarde hiermee al niet meer hoefde te worden betaald. Achteraf is dat een juiste keuze gebleken, want de machine is erg zuinig.

Voor de TV’s en de computers heb ik stand-by-killers geplaatst. Met de afstandsbediening van de TV gaat de rest van de beeld- en geluidsapparatuur volledig uit, alleen de TV blijft stand-by. De TV gaat na een bepaald tijd vanzelf weer uit. De tweede TV is schakelbaar via de Domotica-app, net als een deel van de LED-verlichting. Bij het aan- en uitzetten van de ene computer gaat alle overige apparatuur ook aan en uit. De andere computer is aangesloten op een grote stekkerdoos met een schakelaar die alles aan en uit zet., inclusief het draadloze netwerk

Dit is een goed renderende maatregel, vooral voor die lampen die veel schakelen. Dit is een zwakker punt van de spaarlampen. Maar ook lampen die de hele avond branden komen in aanmerking voor vervanging door LED-lampen. Onderhand zijn alle spaarlampen in huis vervangen en de eerste LED-lampen alweer vervangen door betere en zuinigere lampen. Op dit moment is een lichtopbrengst van meer dan 125 lumen per Watt haalbaar met LED-lampen.

Met de Tonzon thermoskussens heb ik een goede isolatiewaarde voor de vloer behaald. De piepschuim broodjesvloer was al goed voor een Rc van 2,4. de thermoskussens voegen daar een Rc van 3,8 aan toe. Totaal dus een Rc van 6,2, de hoogste waarde in mijn huis en dicht bij de waarde voor een passiefhuis. Het aanbrengen van Tonzon isolatiekussens is een wat minder aangenaam klusje, omdat het liggend plaats moet vinden, maar vergeleken met andere materialen is het prettig te verwerken (alleen het ritselt nogal…). Allereerst moet de kruipruimte droog zijn. Dit wordt bereikt met het aanbrengen van een beschermende dikke folie op de zandlaag van de kruipruimte. Deze maakt het werken in de kruipruimte gelijk een stuk aangenamer omdat het prettiger aanvoelt. Daarna wordt de ruimte droog in een a twee weken. Pas daarna moet je de thermokussens aanbrengen, in mijn geval met speciale piepschuimschroeven. Dit moet vrij nauwkeurig gebeuren om thermische lekken te beperken. Vooral het isoleren rondom leidingdoorvoeren is tijdrovend, Maar het is zeker de moeite waard. Overigens heb ik tegelijkertijd het kruipluik geïsoleerd met een dikke laag piepschuim en Tonzon isolatiefolie.