Dak binnenzijde: 12cm glaswol (Rc = 3 m^2.K/W). Ramen: standaard dubbel glas en voorzetramen voor glas-in-loodramen in houten kozijnen (U = 2,9 W/m^2.K); sinds 2019 HR+ glas in keuken na keukenrenovatie; U = 2,0 W/m^2.K). Spouw: 4cm HR++ termoparels (Rc = 1,55 m^2.K/W). Bodem: 20cm HR++ termoparels (Rbf = 4,77 m^2K/W). Vloer: magnesietvloer met vloerverwarmingssysteem (5cm dik) op 2cm polystyreenplaten bovenop een houten ondervloer.

Natuurlijke toevoer. Mechanische afvoer. De ventilatiebox van Itho Daalderop (type CVE-S ECO SE) is bevestigd op zolder. Open keuken grenzend aan woonkamer, toiletten op de begane grond en eerste verdieping en badkamer worden 24×7 afgezogen.

Hanteer deze volgorde bij het verduurzamen van energie en warmte: 1) isoleer (dak, ramen, spouw, vloer/bodem/kruipruimte, kieren tussen muur en kozijn). Hiermee verlaag je je energievraag en is minder energie nodig voor verwarmen. 2) ventileer om vochtvorming te voorkomen en de binnenlucht gezond te houden. 3) wek energie duurzaam op via eigen zonnepanelen en/of zonthermische panelen. Als het eigen dak niet geschikt is voor eigen opwek, meld je dan aan voor een collectief zonnedakproject. 4) een woning uit 1940 kan comfortabel verwarmd worden door een warmtepomp met lage temperatuur afgifte tot max. 40°C onder voorwaarde dat de woning goed is geïsoleerd (minimaal energielabel B/C) en de woning is voorzien van een groot warmteafgifte oppervlak. 5) spreek vooraf goed met adviseur en installateur af hoe onderhoud op installaties wordt geregeld en aan welke knoppen, zijnde de software-instellingen van de warmtepomp, de bewoner kan draaien om stroomverbruik te verminderen met behoud van comfort.

In 2018 en 2019 is een verduurzamingsproject uitgevoerd. Voorafgaand aan dit verduurzamingsproject bleek de woning al geïsoleerd tot energielabel C. We overwogen keuken en woonkamer opnieuw te renoveren en besloten de woning volledig gasloos te maken. Tijdens bouw- en installatiewerkzaamheden door diverse aannemers voerde ik als bewoner-eigenaar de bouwregie, terwijl de verwachting was de energie-adviseur die rol zou pakken. We hebben veel (bouwkundig) voorwerk gedaan, zoals kruipluiken in de vloer maken voor aanbrengen bodemisolatie; aanbrengen latten in deuropeningen voor storten magnesietvloer; maken timmerwerk in toiletten voor wegwerken leidingen. Tijdens de uitvoering gedoe gehad. Voorbeelden van gedoe: bewoner moest helpen bij aan/uitzetten van de motor voor het aanzuigen van de isolatieparels bij aanbrengen bodemisolatie (de installateur kwam in zijn uppie); de draagconstructie van de zonnepanelen was niet goed aangebracht, waardoor dakpannen niet sluitend lagen; het buffervat van de eerste warmtepomp was gesprongen met – geluk bij een ongeluk – geringe waterschade als gevolg. Na 1,5 week is een tweede, geheel nieuwe zelfde type warmtepomp operationeel; bewoner moest installateur helpen met omhoog sjouwen van de tweede warmtepomp naar de tweede verdieping. Het inregelen van software van de warmtepomp moet bewoner zelf proefondervindelijk ervaren. Zo kwam ik er achter dat de warmtepomp een instelling kent, waarbij deze in slaapmodus komt voor verwarmen, zodra de gemeten buitentemperatuur >=18°C is.

* Standaard dubbel glas vervangen door isolatieglas of door middel van isolerende folie: 85% van de gevel bestaat uit ramen. * Overproductie van elektriciteit in de zomer opslaan in een eigen batterij of buurt-batterij.

* Zorg dat je zelf aanwezig bent tijdens het uitvoeren van werk door aannemers/installateurs in en op je woning. Zo kan je waar nodig bijsturen, bijvoorbeeld als het gaat om de plek in de wanden/vloeren/dak waar een doorvoer moet komen voor stroomkabels van meterkast naar warmtepomp of inductiekookplaat in de keuken. * Als je een magnesietvloer laat storten op de begane grond (in de woonkamer), hou dan rekening met een droogtijd van 1cm per week. Dus een 5cm gestorte vloer heeft een droogtijd van 5 weken! Dat betekent dat je inventaris minimaal 5 weken in de opslag staat. * zonthermische panelen (PV-T) wekken zowel stroom als warmte op. In combinatie met een PV-T warmtepomp levert dit tot 5x meer energie op dan zonnepanelen in combinatie met een lucht/water warmtepomp. * als je de woonkamer gaat isoleren, pak dan zowel de gevel als de vloer/bodem tegelijk aan. Een relatief koude vloer in combinatie met isolatieglas voelt niet comfortabel aan. * Laat energie-deskundigen (bijvoorbeeld in Haarlem de vrijwilligers van het Duurzaamheidsloket) een second opinion uitvoeren op offertes van aannemers. Zo heb je meer zekerheid van een goed aanbod. * Ga ervaringen ophalen bij bewoners die al aardgasloos verwarmen. Die ervaringen gaan je helpen om slim te kiezen bij het verduurzamen van je woning.