Vrijstaande woning – 1928, ’t Loo
Omschrijving
We hebben een vervallen huisje uit 1928 van het gas gehaald en naar eigen inzicht verbouwd tot een zo energzuinig mogelijk woonhuis. Dat hebben mijn vrouw en ik volledig zelfstandig gedaan, zonder aannemer en vrijwel zonder hulp van andere externe partijen. Aan de buiten- en binnenkant is er op het eerste gezicht niets te zien, maar het ontbreken van een traditioneel verwarmingssysteem, opvallend dikke muren en deuren en tripleglas in alle ramen verraden dat er meer aan de hand is. Het volledig eigen ontwerp op alle vlakken, is qua uiterlijke verschijning in gedachten van de jaren ’30-stijl uitgevoerd om de origine van het huis te eren en het geheel een heel sfeervol karakter te geven. Dit is tot in elk detail door ons bedacht en vervolgens ook zelf gemaakt of gebouwd. Qua techniek is het uitgangspunt het gehele huis zo weinig energiebehoevend mogelijk te maken, zodat met maar weinig zonnepanelen de volledige (elektrische) energiebehoefte gecompenseerd kan worden en het geheel mogelijk zelfs autarkisch te maken is.
De woning is ook te huren om te komen genieten in de bosrijke omgeving van de Noord-Veluwe.
De 4 belangrijkste kenmerken van het huis:
– weinig energiebehoevend door de bijzondere, koudebrugvrije isolatieschil van het huis en de energiebesparende maatregelen; een zonneboiler met 300l-vat gecombineerd met een 5kW-lucht/water-warmtepomp voor drink- en douchewater, balansventilatie met WTW, een douche-WTW, regenwateropvang en -hergebruik via de vijvers, uitsluitend LED-verlichting en een beperkt aantal zonnepanelen om de totale energiebehoefte van het huis en bijgebouwen te compenseren;
– het huis heeft geen (centrale) verwarming, maar er is lokaal elektrische vloer(bij)verwarming aangelegd en er staat een klein, gesloten houtkacheltje in de huiskamer dat tijdens koude winterdagen warmte en extra sfeer maakt (gestookt op hout van eigen grond);
– nergens koudebruggen (ook niet van hout!), behalve wat onvermijdelijk was in het oude deel van het huis (de fundering) of via het glas van de ramen;
– jaren ’30 karakter van het zelfgebouwde interieur en exterieur, wat maar weinig verraadt van het experimentele en vooruitstrevende ontwerp en de extreme verbouwing.
Toegepaste maatregelen
Extra informatie
Beschrijving (na)isolatie van de woning
Beschrijving energievoorziening van de woning
Warm water wordt bereid middels een zonneboiler. Daar waar deze niet voldoende op kan brengen, spring de lucht/water-warmtepomp bij (wat doorgaans alleen tijdens de koudere maanden gebeurt). Er is in het huis geen centrale verwarming aanwezig, maar onder de keukentafel en de salontafel is (elektrische) vloerverwarming aangelegd, wat als bijverwarming fungeert. Er is ook een kleine houtkachel in de woonkamer dat gestookt wordt op hout van eigen grond. Op de gehele bovenverdieping is geen verwarming aanwezig.
Er ligt in totaal voor bijna 14kW aan zonnepanelen op de daken. Dit is veel meer dan we verbruiken, maar op de toekomst voorbereid: als er ooit een elektrische auto komt, dan kan deze maar liefst 25.000km energieneutraal rijden.
Hoe is de ventilatie geregeld?
Adviezen
Ervaringen
Toekomstplannen
Beschreven maatregelen
Ervaringen
Het koken op inductie bevalt ons heel goed. Het koken en bakken gaat sneller en het fornuis is veel beter schoon te houden.
Ervaringen
Tot nu toe werkt de schil erg goed. We merken niet dat er vochtproblemen ontstaan. Wel zijn we erachter dat de boel niet luchtdicht is. Het dicht maken van alle naden hebben we toch teveel onderschat. Daardoor zullen we waarschijnlijk wat meer energie verliezen dan we zouden willen. Wel is er een groot voordeel dat de boel niet werkelijk kierdicht is: we hebben al 2 keer lekkage gehad. Geen idee of we er ooit achter waren gekomen als alles echt potdicht was geweest, maar nu kon het water tenminste via het plafond weglekken en kan de boel weer langzaamaan opdrogen. Dit was anders misschien problematisch geweest…
Ervaringen
De warmtepomp staat nu sinds mei 2018 en heeft tot november eigenlijk niets hoeven doen. De zonneboiler kon genoeg warmte ontwikkelen om het vat op te warmen. Als de pomp wel in werd geschakeld, kon deze zijn opgewekte warmte via het bovenste spiraal van de boiler onvoldoende kwijt. Het spiraal blijkt gewoon niet groot genoeg te zijn. Daardoor daalde de COP naar waardes tussen de 0,5 en 1. Slechter dan een gewone elektrische boiler dus… Na aanpassingen, waarbij ik de zonneboiler en de warmtepomp gezamenlijk over beide spiralen van de boiler laat lopen, haalt de warmtepomp nu een COP van ongeveer 2,5. Niet zo hoog als ik had gehoopt, maar voor het verwarmen van water voor louter sanitair gebruik, waarbij een warmtepomp zijn maximale temperatuur moet leveren, haal je altijd minder hoge COP-waardes. Dus ik zal daar waarschijnlijk niet veel meer aan kunnen doen. Het is altijd nog een stuk beter dan een elektrische boiler!
Ervaringen
De ervaringen zijn tot dusverre erg goed. We stoken vaker dan we hadden verwacht, maar niet in de laatste plaats omdat het leuk is om te doen en erg gezellig is. Wel is het even leren hoe je efficiënt en roetvrij moet stoken (en dan met name bij het aanmaken van het houtvuur), zodat de kachel en de pijp zo lang mogelijk schoon blijven. Dat gaat eigenlijk heel erg goed. Het kost uiteraard meer tijd om ’s ochtends een vuurtje te maken dan wanneer je gewoon de thermostaat even wat hoger zet. Maar dat hoort er nu eenmaal bij als je ervoor gekozen hebt om geen conventionele verwarming aan te leggen middels elektrische of gasgestookte apparaten. De warmte wordt door het centrale ventilatiesysteem in enkele uren door het hele huis verdeeld, waardoor het ook op de bovenverdieping invloed heeft.
De verticale wanden van het huis zijn geïsoleerd met gerecycled EPS en PIR-schuim tot een Rc-waarde van ongeveer 9,5. Aan de noordzijde is de isolatielaag 5cm dikker, met een Rc-waarde van bijna 12. De wanden van de aanbouw en van de dakkapellen bestaan eigenlijk alleen maar uit isolatiemateriaal (ook weer 10cm PIR en 20cm EPS) met een binnen- en een onderhoudsvrije buitenafwerking, wat een Rc-waarde van ca. 9,5 geeft. Om de (onverhelpbare) koudebrug van de oude muren met de fundering een beetje te compenseren, hebben we een 85cm hoge houten lambrisering in de woonkamer aangebracht die gevuld is met 5cm EPS, wat weer netjes aansluit met de randisolatie rondom de betonvloer. De binnenwanden van de aanbouw staan op de geïsoleerde betonvloer. De buitenwanden hebben een eigen fundering, volledig losgekoppeld van de binnenmuren (en uiteraard geïsoleerd) en dus geheel koudebrugvrij. Ook hout wordt hier als koudebrug beschouwd; nergens in de isolatieschil is een houten verbinding te vinden van binnen naar buiten.
De gehele vloer op de begane is geïsoleerd met 25cm EPS60-SE. Inclusief de 10cm dikke betonlaag, die volledig geïsoleerd van de omliggende muren/wanden is gelegd, is de Rc-waarde van de vloer ca. 6,7.
Het dak van de uitbouw is (door het afschot) gemiddeld 50cm dik, bestaande uit 16cm PIR-schuim en de rest weer EPS60-SE, afgedekt met watervaste OSB-platen en een milieuvriendelijke EPDM-toplaag. Het totale dakpakket heeft een Rc-waarde van ongeveer 15. De dak-isolatiedikte van de dakkapellen is iets minder, maar door dezelfde opbouw heeft het nog altijd een Rc-waarde van ca. 14.
Onder het pannendak zit een isolatielaag van 16cm PIR-schuim en 24cm EPS60-SE, wat een Rc-waarde geeft van 13,3.
Ervaringen
De keuze van het isolatiemateriaal is primair geweest vanwege de vocht- en schimmelbestendigheid, waardoor we zonder allerlei moeilijke en kostbare maatregelen onze eigenzinnige constructieontwerp konden realiseren. Daarnaast hebben we gekeken hoe we toch een beetje milieubewust konden isoleren zonder dat de kosten de pan uit rezen en hebben daarom voor gerecycled piepschuim (EPS) gekozen. Omdat EPS een niet zo heel hoge isolatiewaarde heeft, hebben we gekozen voor PIR-schuim als basislaag van de isolatieschil. Dit is het best isolerende materiaal dat, net als EPS, vrijwel ongevoelig is voor vocht en schimmel (resolschuim isoleert nog beter, maar is erg duur en vochtgevoelig). Helaas is PIR niet duurzaam, maar dat verwachten we ruimschoots te compenseren door de enorme energiebesparingen die we met het hele ontwerp moeten gaan bereiken. Daarnaast hebben we voor B-keuze materiaal gekozen; dat is materiaal dat niet goedgekeurd is voor reguliere verkoop (door productiefoutjes in de plaat) en daardoor meestal weggegooid wordt.
Met de zomerhitte en de enorme sneeuwval van afgelopen paar jaar (er heeft letterlijk 30cm sneeuw dagenlang op het platte dak gelegen) is de hele isolatieschil al enorm op de proef gesteld. Het huis was in deze winters, waarbij we temperaturen hebben gemeten van -11°C en lager, goed op temperatuur te houden met het houtkacheltje (2 á 3 uur per dag stoken was op de koudste dagen voldoende). Ook de bovenverdieping kwam goed op temperatuur door de speciale roosters die langs de rookgasafvoer zijn geplaatst.
Tijdens de afgelopen hitteperiodes bleef het huis aangenaam koeler dan de buitenwereld. Dit houdt in dat het hele isolatiesysteem uitstekend werkt. Daar zijn we wel trots op.
Ervaringen
Nog geen, want dit experiment moet ik nog bouwen
Ervaringen
Nog geen…
Ervaringen
Het luchtdicht maken is iets wat je niet moet onderschatten. Dat hebben wij wel gedaan, maar het geheel lijkt goed te functioneren; de temperatuur van de bovenverdieping blijft goed constant bij de extreme buitentemperaturen van het afgelopen jaar (tussen de -12 en +35°C!). We wilden hoe dan ook voorkomen dat we overal, binnen en buiten, folies moesten gaan gebruiken, wat het allemaal een stuk complexer en duurder zou maken. Nu hebben we de hele opbouw eigenlijk heel eenvoudig kunnen houden.
Ervaringen
Het systeem werkt erg goed en zorgt voor goed geventileerde ruimtes, zonder dat dit noemenswaardig veel wamteverlies oplevert. Een nadeel is dat het huis centraal geventileerd wordt. Temperatuurbeheersing en ventilatiebehoefte per ruimte wordt daarmee een stuk lastiger, zo niet onmogelijk.
Ervaringen
We zijn erg tevreden met dit systeem. We hebben de afgelopen (zomer)maanden altijd ruim voldoende warm water voorhanden gehad, zonder dat de warmtepomp hoefde bij te springen. Het systeem werkt stil, kost bijzonder weinig elektrische energie en levert daarmee een enorme besparing op ten opzichte van de elektrische boiler die we eerst in gebruik hadden (die met zijn 120l inhoud nog bijna 3 keer zo klein was ook!).
Ervaringen
Het is goed merkbaar dat de kouval in de winter bij deze ramen aanzienlijk minder is dan bij dubbel glas. We hebben ook gemerkt dat ’s zomers nog altijd vrij veel warmte door instraling van de zon binnenkomt via de ramen. Buitenzonwering blijft onmisbaar…
Kenmerken
Kaart
📍 Het exacte adres wordt niet getoond.
Op bezoek bij Robin en Marjola
YouTube