Aan alle zijden waar zon komt zijn automatische zonwering door buiten jaloezieën aangebracht. Deze regelt op tijd, wind en regen. Daarnaast ook via domotica te regelen als het toch eens anders moet.

Triple glas. Toch zijn de randen van het glas en de kozijnen veel belangrijker voor een laag energieverlies. Let daarbij ook op kierdichtheid.

Om inzicht te krijgen hoeveel het helpt om de isolatie dikker te maken – en waar dan wel? – is gebruik gemaakt van een PHPP berekening. Deze berekeningen zijn een slag nauwkeuriger dan de EPC berekening en kunnen richting geven aan de vraag waar je het beste je geld aan kunt uitgeven als het om isolatie gaat. Dit is belangrijk omdat isoleren de eerste stap is naar een energieleverend huis: 1. isolatie: de warmte die er niet uit gaat hoeft er ook niet duur in! 2. luchtdicht, maar dan wel met balansventilatie 3. warmtepomp voor de warmteopwekking 4. zonnepanelen. De PHPP software is een niet publiek beschikbare Excel sheet die een expert in staat stelt met de variabelen te spelen totdat de isolatie het huis echt optimaal is. Deze is alleen door experts met succes te gebruiken, als goedbedoelende amateur is het geen doen. Bedenk wel dat dit meestal gebeurt in de uitdetaillering va het huis en meestal is er dan al een overeenkomst over de leveromvang en de prijs. Als dit gewenst is, is het noodzaak om bij een (voorlopige) overeenkomst af te spreken dat aan zo’n optimalisatie aandacht besteed wordt én dat de aannemer helpt om reële prijzen af te schatten voor dikkere en dunner isolatie. Verder is het zoeken met een lampje naar iemand die dit kan en wil doen. Soms moet je je verlies nemen: in ons geval kon de onderaannemer de beter kunststof kozijnen – de winnaar in prijs/prestatie verhouding – niet verwerken Ꙭ

We hebben aandacht gegeven aan de fysieke belasting maar ook de financiële lasten op termijn in de gaten gehouden. Fysiek: * een slaapkamer en badkamer op de begane grond; * de drempels bij de buitendeuren zijn minimaal, eenmaal binnen zijn er geen drempels meer; De tuin is onderhoudsvriendelijk: alleen blijvende planten, bodembedekkers en een niet-strak gazon. Financiëel: * geen schilderwerk aan de buitenkant. Dat betekent niet dat er nul onderhoud is, boeien moeten tenminste 1x per jaar gewassen worden. * we zijn een netto producent van energie. Ondanks het einde van de salderingsregeling is dit een goed startpunt. Zie hoe daar voordeel uit te halen valt bij het onderdeel Electrische auto.

Nibe bodemwarmtepomp Fighter 1255PC (6-8kW). Modulerende combi-warmtepomp met een interne boiler van 180 liter en geïntegreerde koeling. Uit interesse is een serie temperatuursensoren aan de bodembron geplakt om te meten hoe het temperatuur in de bodem verloopt in de tijd. Ervaringen De Loxone 1-wire sensoren middels dubbel gesealde lassen aan de verbindingsdraad gelast. Ondanks alle zorg zijn de sensoren na een paar weken gestopt met communiceren. De eerste cycli zijn wel gemeten, het is mooi om te zien dat de eerste meters (Z voor de zuidelijkste van de twee bronnen en 03 m voor 3 meter diep) het sterkst in temperatuur daalt, en onderin op 92 meter diepte. Het laat ook zien dat binnen een paar uur de bodem de warmte weer heeft aangevuld/vereffend.  

Volledig elektrische auto, zo’n 15.000 km per jaar. PV omvormer, laadpaal en vermogensregeling van één merk, SMA om integratie van functies te vergemakkelijken. Onder andere: het opladen van de auto met alleen stroom die je anders zou terugleveren. Het laden duurt dan langer maar in veel gevallen is dat geen probleem. Ervaringen Oorspronkelijk zat de zekeringsautomaat van de laadpaal gemonteerd boven de zekeringsautomaat van de zonnepanelen. Op dagen met hoge productie van zonnestroom en tegelijkertijd laden van de auto – zo wil je het toch – werd de bovenste van de twee erg warm. In dat geval stookt het onderste apparaat het daarboven bevestigde apparaat op. Om deze reden is de meterkast een beetje gereorganiseerd. Tips Let er bij het plaatsen van de onderdelen in de meterkast op dat de onderdelen waar veel vermogen doorheen gaat op voldoende afstand van elkaar zitten en zet ze zeker niet boven elkaar. Als er overschot aan zonnestroom is, kun je met behulp van de juiste laadpaal de auto laten laden met voornamelijk of alleen zonnestroom (instelbaar). Dat betekent dat de laadpaal niet steeds met het maximale vermogen laadt om de batterij zo snel mogelijk opgeladen te hebben, maar dat er geladen wordt zodat de overtollige zonnestroom eerst aan de auto wordt aangeboden. Als dat niet voldoende is voor het volle laadvermogen, dan moduleert de laadpaal de laadsnelheid terug. Zo laadt je de auto op z’n allergoedkoopst. Hiervoor is het wel nodig om een laadpaal te laten installeren die dit kan. De meeste merken kunnen dit inmiddels fluitend.

Naast balansventilatie is in de zomer een natuurlijke ventilatie gewenst. De deuren en ramen zijn zó gekozen dat gedurende de nacht steeds een natuurlijke trek over de slaapvertrekken mogelijk is. Tips Probeer niet alle ventilatiebehoefte alleen met de WTW te regelen. ’s Zomers kan er niets op tegen een open venster.

De tuin is te groot om bewerkelijk te kunnen zijn. Daarom zijn er alleen blijvende planten gekozen en voorkomen bodembedekkers veel schoffelwerk. Bijna alle planten hebben aantrekkingskracht voor beestjes: bijen, hommels, vlinders en vogels. Aan de zuidrand zijn meerdere fruitbomen geplaatst voor de schaduw en natuurlijk ook voor de appel-, peren-, pruimen- of kersentaart. Er is ook gras ingezaaid, hoewel, er is tussen de 22 bloemsoorten uit het meerjarig bloemenmengsel voor bijen & vlinders bijna geen grassprietje te zien. Wel veel bloemenpracht. Ervaringen Als je toch even een grasmat wilt omdat je daar op wilt spelen, lopen of zitten kun je het veldje met het mengsel ook gewoon maaien. Er zullen dan vooral breed uitgroeiende plantjes overblijven die een groene mat leveren. Geen gras, maar wie is nou gras nodig? Tips Beperk het maaien van het “bloemenveld met een enkel grassprietje” tot een paar keer per jaar en laat je verrassen.  

De temperatuur wordt in elke verblijfsruimte apart geregeld. De domotica verzorgt de meting van de temperatuur en de regeling. De circuits en het buffervat zijn zó ontworpen dat de warmtepomp niet hoeft te wachten tot er een grote warmtevraag is. Het circuit van de kleinste ruimte (badkamer) heeft samen met het buffervat genoeg inhoud om te voorkomen dat de warmtepomp gaat pendelen.

Balansventilatie met 4 zones. In iedere zone wordt het CO₂ gehalte en de luchtvochtigheid gemeten. Als deze oplopen doordat er mensen aanwezig zijn wordt die ruimte extra geventileerd. De kanalen zijn extra ruim bemeten waardoor de luchtsnelheid in de buizen laag blijft, de ventilatoren minder hard hoeven te werken en de geluidsproductie laag is. Toe- en afvoerbuizen dichtbij de WTW unit (de ventilatoren zijn de grootste geluidsbron in het systeem) zijn met een geluiddempende slang uitgerust. Daarnaast is in het toevoerkanaal een extra geluidsdemper geplaatst. Passiefhuizen neigen ’s winters naar een lage luchtvochtigheid. Om het huis in de winter niet uit te laten drogen is een HomEvap in het toevoerkanaal van de ventilatie geplaatst. Daarmee wordt, als dat nodig is, de toevoerlucht bevochtigd. Voorlopig is het nog niet nodig, van de bouw is nog genoeg vocht aanwezig. Er is ruimte vrijgehouden voor een koudwaterbatterij die mee kan draaien op de passieve koeling van de warmtepomp. Of die nodig gaat zijn is nog te bezien. Ervaringen Aanvankelijk was de regeling op basis van de relatieve luchtvochtigheid. Dat werkte niet zo goed: bij vochtig weer is de luchtvochtigheid in huis meestal ook hoger en dan …. ging de ventilatie extra hard draaien en werd het nog vochtiger in huis. Nu stuurt de regelaar op een verschil in luchtvochtigheid binnen – buiten, en alleen als de luchtvochtigheid hoog is. Tips CO₂ aansturing is het meest relevant en ook erg stabiel.

Kierdichtheid is te testen door een zogenaamde blower-door test. Een ventilator wordt in een buitenkozijn geplaatst en de hoeveelheid luchtverplaatsing en het drukverschil wordt gemeten. Een standaard brievenbus is een bekende tochtbron, er zijn inmiddels goede inbouwbrievenbussen met kleppen die aan binnen- en buitenkant door een veertje op een zachte afdichting worden gedrukt. Gewoon te koop, daar kun je zelf niet voor gaan prutsen. Ervaringen Van Elp bouwbedrijf adverteert met het kierdicht kunnen bouwen, en dat is terecht. Meestal wordt er 2 x gemeten: 1 keer om de gaten te vinden en 1 x om te zien of de reparaties geholpen hebben. Van Elp heeft in 1 keer het afgesproken niveau bereikt: Q₁₀ = 0.1516 l/(s·m²) bij 10 Pa. Tips In de aanvraag voor de prijs al opnemen dat een blower door test gedaan moet worden en wat daarbij behaald moet worden. Een goede waarde is 0.15 liter per seconde per m2 vloeroppervlakte bij 10 Pa drukverschil. (Q₁₀ = 0.15 l/(s·m²) bij 10 Pa)  

Waterontharder van Mooiwater. Tips Dit is meer een maatregel om het schoonmaken te vereenvoudigen.

Domotica van Loxone.

Zie decentrale balansventilatie.

36 panelen van 430 Wp elk. JinkoSolar JKM-430N-54HL4R Tiger Neo N-Type Samen 15.5 kW Omvormer SMA STP 12-50 Sunny Home Manager 2.0 Vlakke oost-west opstelling. Ervaringen De punt van het hoge dak geeft wel een deuk in de opbrengst in de ochtend. Dat is vooral jammer als je ’s morgens de was wilt draaien om het diezelfde dag nog droog van de lijn te krijgen. Tips Laat de architect of de ontwerper van de woning een schaduwberekening doen en zorg voor zonnestroom als je het nodig bent: ’s morgens en laat in de middag. Vervolgens is het een compromis: zijn er alternatieve plekken om de panelen te plaatsen en zo ja, zijn die ook even mooi of schaduwvrij? Goede ventilatie rond de panelen is van belang omdat de panelen bij hoge temperaturen minder goed functioneren. Houd dus voldoende afstand tussen de panelen aan de onder- én bovenkant.

Bakstenen van 70 mm breed i.p.v. de gebruikelijke 100 mm. Het bakken van stenen uit klei kost veel energie, wie herinnert zich niet de leverstop van bakstenen toen het aardgas ineens héél duur werd. Met een smallere steen wordt minder gas per vierkante meter muur gebruikt en ook wordt er ongeveer 30% minder mortel gebruikt bij het metselen. Ook wordt er minder aan transport en verpakkingsmateriaal besteed. Ervaringen De metselaar heeft er wel ietsje meer werk aan en het vraagt ook om een iets andere slag van werken. Toch is het zelfs met deze smallere steen gelukt om een stukje muur verticaal te metselen. Het kan dus gewoon. Waal formaat 210 x 100 x 50 mm 75 stuks/m² Hilversums formaat 240 x 70 x 40 mm 83 stuks/m² Het verbruik per m² is o.a. afhankelijk van het type metselverband. Tips Vraag naar een smallere steen. De stenen voor ons huis komen van Steenfabriek Vandersanden. Op hun website staat een handige brochure. Wienenberger verkoopt ze ook.

Dit is de tweede energieleverende woning die we hebben laten bouwen. Ervaringen In 2012, als voorbereiding op de bouw van het vorige energieleverende huis hebben we veel tijd besteed aan het voortraject. Tips Besteed véél aandacht aan het beschrijven van wat je wilt bereiken. Gebruik daarvoor een Programma van Eisen. Dit is niets minder dan een lange lijst met dingen die je wilt bereiken, en de mate waarin je het van belang vindt. Je zult niet alles kunnen realiseren, bouwen is compromissen sluiten. Zolang je het maar overwogen doet. Bezoek bouw-beurzen, gebruik beide zaterdagen van de Duurzame Huizen Route, verdiep je tijdens de Thematours.

De Loxone domotica levert zowel de mogelijkheid om het huis te besturen als ook om te zien hoe de energiestromen lopen. In het huis zijn de belangrijkste verbruikers en het PV systeem uitgerust met vermogensmeters. In de Loxone app zijn de energiestromen te zien op ieder moment, je ziet dus hoeveel stroom de panelen leveren, welke verbruikers op dat moment veel afnemen en of er nog vermogen nodig is van het net of dat je al terug levert. Daarnaast is er een maandelijkse rapportage van de opbrengst en de verbruiken per apparaat (de belangrijkste).

Zie Temperatuurregeling per vertrek.