Horren zijn onmisbaar tegen de muggen. Inbraakstangen tegen andere indringers.

Door radiatorfolie in de convector te plakken verminder je het warmteverlies naar de muur.

In 2022 hebben we op de begane grond vloerverwarming aangelegd.
Hiermee verhogen we het comfort in ons huis. Daarnaast kunnen we ook de CV-installatie laten verwarmen met een lagere watertemperatuur. Dat is energiezuiniger, en tegelijkertijd zijn we met de laag-temperatuur-verwarming warmtepomp-ready.
In 2025 hebben we op de zolder en het kantoortje op de 1e verdieping droogbouw-vloerverwarming op de houten vloeren aangelegd. Dit past goed bij de laag-temperatuurverwarming met de warmtepomp, en verhoogt het comfort in deze ruimten

Isoleren is ventileren.
Doordat ons huis steeds luchtdichter en beter geïsoleerd is geworden was het belangrijk om ook de ventilatie niet te vergeten.
Met een verbouwing van de badkamer hebben we gelijk een MV-box op zolder geïnstalleerd, en afzuiging op zolder, badkamer en toilet.

Ventilatie is ook aanvoer van verse lucht. In de ramen waar wij de beglazing hebben vervangen hebben we ook ventilatieroosters geplaatst.
Wij hebben bewust gekozen voor ventilatie met roosters en een ventilatiebox (type C+), en niet voor een WTW systeem(type D). Een WTW is in een bestaande situatie lastig in te bouwen, en als je verwarmt met een warmtepomp is de besparing in primaire energie maar 1/5 van de besparing met een gasketel (COP van 5). Ook financieel levert het in onze situatie een te kleine besparing op rendabel te zijn. Wij hebben ons gericht op andere maatregelen dan een WTW.
Voor de dimensionering van een warmtepomp is het beetje extra warmteverlies niet zo relevant vinden wij. Wanneer het -10 graden is kun je ook gewoon een deel van de roosters dichtdoen. Dan neem je voor die ene dag in de paar jaar iets minder ventilatie op de koop toe. Keep it simple.

Wij houden van frisse lucht. In ieder raam waar we in de loop der jaren de beglazing hebben vervangen zijn ventilatieroosters meegenomen. Hiermee kunnen we goed ventileren, ook nu ons huis steeds luchtdichter wordt door isolatie en kierdichting.
We hebben gekozen voor zelfregelende roosters, die geven minder last van tocht wanneer het hard waait.

De keuze voor ventilatieroosters, en geen WTW-systeem is een bewuste keuze geweest. De kosten en ruimtegebruik van WTW wegen in onze situatie niet op tegen de voordelen.

Op de garage hebben we 6 zonnepanelen aangebracht.
We hebben gekozen voor een zuid-west/noord-oost opstelling. Hiermee wordt de opgewekte stroom gelijkmatiger over de dag verdeeld. Met oog op een zo hoog mogelijk “zelfverbruik” en de afschaffing van de saldering is dit een gunstige opstelling.
Bovendien vind ik ze zo mooier liggen. We noemen onze panelen liefkozend “onze klimaat-aflaten”.

Een PUR-pistool werkt veel beter gedoseerd dan die losse bussen. Een aanrader voor iedere klusser met een oud huis.

Onze warmtepomp kan ook koelen. Koel water wordt door de vloerverwarming en convectoren geleid en zorgt zo op heel warme dagen voor een paar graden verkoeling in huis. Dit is een leuke aanvulling voor als het lang warm blijft en het huis ondanks de zomernachtkoeling en zonwering steeds verder opwarmt.
De watertemperatuur blijft boven het dauwpunt in de woning, zodat geen condens op de leidingen ontstaat.

Sinds 2025 hebben we een inductie-kookplaat.
Het gasverbruik van een gaskookplaat is erg laag. Het overstappen van gas naar inductie hoef je niet te doen om veel gas te besparen. Wij hebben het gedaan omdat de gasaansluiting eruit ging.
En verbranden van gas levert fijnstof op. Bij elektrisch koken is dat minder (geen fijnstof vanwege de verbranding van gas, maar nog wel door het bakken zelf). Een goede afzuiging is nog steeds belangrijk.

De verwarming van ons huis doen we met een lucht-water warmtepomp. Omdat die ook kan koelen wordt het comfort in warme dagen verhoogd.
De installatie zit heel eenvoudig in elkaar. Buiten staat de warmtepomp naast het huis, en het enige wat die hoeft te doen is wat lauw water (maximaal 30-35 graden) rondpompen door de vloerverwarming en convectoren. Keep it simple.

Wij lezen onze slimme meter uit via Home Assistant.
Hiermee lezen we ook de zonnepanelen uit, en meten we het verbruik van de warmtepompboiler.

In een ver verleden was onze kruipruimte voorzien van een dunne laag gespoten PUR-isolatie. Om dit te verbeteren hebben we aan de onderzijde een 10 cm dikke PIR-plaat gelijmd. Dit verbetert het comfort, en maakt de vloerverwarming efficiënter.

Het is een hele klus om de isolatieplaten in de kruipruimte te bevestigen. We hebben de platen met een tussenruimte van ongeveer een centimeter van elkaar met steuntjes tegen de vloer geduwd. Vervolgens met een PUR-pistool door de naden de platen tegen de vloer aan gelijmd met PUR.

Zorg alsjeblieft voor goeie bescherming en ventilatie als je dit ook gaat doen. PUR-luchten zijn erg ongezond. Ik heb dit gedaan met een gasmasker en goede ventilatie. Daarvoor heb ik een ventilatieslang op een bladblazer aangesloten. Die blies van buiten lucht door de slang die ik bij mij in de buurt in de kruipruimte had.
PUR-pistolen heb je met een lange lans.

Wij hebben een klimop-haag langs ons huis. Deze houden we niet als een strakke lijn gesnoeid. We knippen de haag in delen terug, en laten de klimop waar het kan wat meer de vrije loop.
Hierdoor bloeit de klimop in de herfst. Voor de mooie bloemen hoef je het niet te doen, maar voor de bijen en andere insecten is het een heerlijk buffet tot laat in het seizoen.

Soms geeft minder doen meer resultaat voor de natuur.