Vrijstaande woning - 2017, de Wijk
Algemene beschrijving
Vrijstaande gasloze all electric energieplus woning met een negatieve footprint en volledig recyclebaar. Het huis gebruikt inclusief verwarming niet meer dan 4300 kWh terwijl met 24 zonnepanelen rond de 7000 kWh wordt opgewekt. Daardoor betalen we niet vor energie maar ontvangen per maand tussen 35 en 40 euro van het energiebedrijf. Wilt u een gratis advies op maat voor uw eigen huis of wilt u komen kijken hoe wij het duurzaamste huis van Drenthe gerealiseerd hebben? Het huis is het hele jaar te bezichtigen op afspraak. Stuur een mail naar henkbulder66 at gmail.com
- Rondhout eiken gebinten op ecocrete100 poeren;
- Schuimbeton vloerfundering van 60 cm dikte;
- Wanden van kalkhennep op foamglas;
- Dak van 30 cm I-liggers gevuld met thermofloc cellulose;
- Homatherm onderdak plaat en formaldehyde vrij plaatmateriaal;
- Belgisch hardsteen voor plint, waterslagen, Tricoya voor boegborden en aftimmering overstekken;
- Glasgevel van 9 meter met groot overstek (tevens veranda) op het zuiden (zonwering in zomer en passieve verwarming in de winter);
- Accoya kozijnen met tripane glas;
- Nebia douche voor 70% besparing op water en energie;
- Clage doorstroomverwarmers voor douche en wastafel, quooker voor spoelbak;
- E0,5 classificatie plaatmateriaal voor keuken met A+++ apparatuur;
- Plasmamade voor recirculatieafzuiging zodat organische stoffen worden afgebroken;
- Regenwateropvang via grindbed in ondergrondse tank van 7500 liter;
- 3 kW shoebox warmtepomp dat warmte uit regenwater haalt;
- vloerverwarming in dunne gietvloer;
- 24 PV zonnepanelen.
Lees ook ons verhaal over de uitgangspunten en de uitwerking van ons huis >
Kenmerken woning
Soort woning
Vrijstaand
Bouwjaar
2017
Koop- of huurwoning
Koopwoning
Type duurzame woning
Plusenergiewoning, Aardgasvrij, Huis met eco-materialen, Houtskeletbouw
Energielabel
A++++
Ondersteunt doe-het-zelvers Ja
Energieverbruik
Periode
01 augustus 2017 t/m 31 juli 2018
Aantal personen
2
Woonoppervlakte
140 m2
Gas
0 m3
Elektriciteit:
Verbruik:
4362 kWh
Opwekking:
7025 kWh
Netto verbruik: -2663 kWh
Hout
Water (m3)
40
Toegepaste maatregelen
- Bouw en isolatie
- Ontwerp en concept
- Concept
- Energieleverende woning
- Overige concepten
- Concept
- Dakisolatie
- Dakisolatie bij bouw
- Dakisolatie binnenkant
- Gevelisolatie
- Gevelisolatie bij bouw
- Vloerisolatie
- Vloerisolatie bij bouw
- Ramen, Deuren en Kozijnen
- Isolerende beglazing
- Drievoudig glas
- Isolerende beglazing
- Bouwmaterialen
- Wandafwerking
- Milieuvriendelijke verf
- Natuurlijke materialen
- Hout
- Kalkhennep
- Overige bouwmaterialen
- Wandafwerking
- Overige bouw
- Passieve zonwering
- Ontwerp en concept
- Installaties
- Verwarming en warm water
- Warmtepomp
- Bodem/water warmtepomp
- Bodem/water warmtepomp, horizontale collector
- water/water warmtepomp
- water/water warmtepomp, open bron
- Bodem/water warmtepomp
- Elektrisch verwarmen
- Infraroodverwarming
- Warmtepomp
- Warmtedistributie
- Buffervat
- Vloerverwarming
- Overige installaties
- Pompschakelaar
- Elektriciteitsopwekking
- Zonnepanelen
- Ventilatie
- Natuurlijke ventilatie
- Overige ventilatie
- CO2-sensor
- Koeling en zonwering
- Zomernachtkoeling
- Waterbesparing
- Grijs- of hemelwater
- Regenwater hergebruik
- Waterbesparing overig
- Grijs- of hemelwater
- Besturing en monitoring
- Temperatuurregeling per vertrek
- Energiemonitor
- Slimme meter
- Verwarming en warm water
- Woninginrichting
- Verlichting
- Led lampen
- Apparaten
- Elektrisch fornuis
- Inductie fornuis
- Zuinige apparaten
- Zuinige apparaten
- Energiezuinige wasmachine
- Energiezuinige vaatwasmachine
- Energiezuinige koelkast
- Energiezuinige vriezer
- Zuinige wasdroger
- Elektrisch fornuis
- Overige besparing
- Stand-by-killer
- Meubilair en stoffering
- Meubels
- Verlichting
- Overig
- Tuin en erf
- Tuininrichting
- Vogelbehuizing
- Mobiliteit
- Elektrische auto
- Groene energie
- Hergebruik
- Tuin en erf
- Bouw en isolatie
Beschrijving energievoorziening van de woning
hoofdverwarming: warmtepomp die energie uit opgevangen regenwater en uit de bodem haalt
bijverwarming in de badkamer: infrarood spiegel boven wastafel en infrarood paneel in inloopdouche
Hout
Uitvoering
Een bedrijf
Bedrijf
RobuustEiken uit Veenhuizen
Jaar toepassing:
2016
Aanraden:
Beschrijving
We hebben bij de bouw van onze woning rondhout eiken gebinten toegepast afkomstig uit twee duurzaam beheerde natuurgebieden in Drenthe. De reden is minimalisering van gebruikt materiaal en minimale transportenergie en minimale bewerkingsenergie. Rondhout is bij dezelfde diameter sterker dan vierkant gezaagd hout.
Ervaringen
Het aansluiten van dakliggers en afwerkende plaatmaterialen op rondhout heeft heel veel extra uren gekost (lees: hogere kosten met zich meegebracht). Bovendien bevat onbewerkt rondhout alle spinthout en daar is met name de bruine spinthoutkever (lyctus bruneus) verzot op. Deze beestjes maken dezelfde gaatjes als houtworm maar hebben een levernscyclus van slechts 3 maanden tegenover 3 jaar voor de houtworm. Een vrouwtje legt gemiddeld 500 eitjes. Resultaat heel veel beestjes en houtstof. Na drie behandelingen van het hout zijn we nu voor 99,9% verlost van deze beestjes. Als we dit alles van tevoren hadden geweten hadden we vierkant gezaagd eikenhout gebruikt.
We hadden ons ingesteld op breedtekrimp (8%) en het werken van het hout. Dat valt eigenlijk wel mee. Met enige regelmaat horen we knallen waaruit kan worden opgemaakt dat het hout inderdaad werkt. Door het werken van het hout zijn er wat scheurtjes ontstaan in de aansluitende materialen. Het krimpen is aanzienlijk minder dan de 8% waarop we gerekend hadden.
Tip
Om kosten en ongemak te besparen gebruik je beter vierkant gezaagd kernhout.
Dakisolatie binnenkant
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
Rc 7,5. Het dampopen dak bestaat uit 30 cm hoge houten I-liggers, aan de bovenzijde afgewerkt met een Pavatex isolerende vezelplaat als onderdakplaat, aan de onderzijde afgewerkt met een formaldehydevrije OSB plaat. De 30 cm hoge holle ruimtes zijn gevuld (volgeblazen) met gerecycled krantenpapier (thermofloc cellulose). De I-liggers minimaliseren de koudebruggen in het dak. De OSB plaat is aan de binnenzijde afgewerkt met DuraGyp gipskartonplaat met active air systeem (voorzien van het cradle to cradle certificaat) en afgestuukt met Biogesso gips.
Wandisolatie buiten
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
Wanden van kalkhennep voor vochtregulatie (Rc 5,5) en opname van CO2. De wanden bestaan uit 38 cm kalkhennep met aan beide zijden een 2 cm dikke kalkstuc. De kalkstuc bestaat uit twee lagen van 1 cm. De eerste laag is Pozzolaan kalk, de tweede stuclaag is Biocalce. Stucwerk van hydraatkalk. Buitenzijde geschilderd met Soldalan ME van Keim dat stikstofoxiden uit buitenmilieu afbreekt. Binnenzijde geschilderd met Biosil van keim en milkpaint.
Ervaringen
De Rc waarde is 5,5 maar uit onderzoek op de Universiteit van Bath in UK is gebleken dat deze wand qua isolatie beter presteert dan de isolatiewaarde aangeeft.
Passieve zonwering
Bedrijf
Jaar toepassing:
2017
Aanraden:
Beschrijving
Wij hebben een glasgevel van 9 meter op het zuiden. Het dakoverstek op het zuiden is 1,9 meter. Hierdoor wordt de zon 's zomers volledig buiten de woning gehouden terwijl de zon 's winters volledig kan binnenkomen. Hierdoor profiteer je maximaal van passieve verwarming in de winter terwijl er 's zomers niet hoeft te worden gekoeld anders dan door zomernacht ventilatie.
Ervaringen
De zon blijft van 19 april tot 23 augustus buiten de woning. In het vroege voorjaar en in het najaar levert passieve verwarming op een zonnige dag ongeveer een graad temperatuurstijging op. In de winter is dat 2 graden. Het resultaat is dat het afgelopen jaar de warmtepomp pas op 7 november voor het eerst aansloeg.
Drievoudig glas
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
Glas zoveel mogelijk met een U waarde van 0,5
De glazen pui op het zuiden en alle overige ramen zijn voorzien van tripane glas (U 0,5). De voordeur is een 84 mm dikke geïsoleerde deur. De 2 Velux daklichten zijn voorzien van dubbel glas.
Vloerisolatie
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
Vloer van schuimbeton (Rc 6,5).
De vloer bestaat uit een 60 cm dikke laag schuimbeton op een 8 cm dikke werkvloer van gerecycled beton (ecocrete100). Daar bovenop een geïsoleerde noppenplaat met vloerverwarming, een 3 cm dikke anhydrietvloer en een leisteen tegelvloer.
Energiemonitor
Bedrijf
Jaar toepassing:
2017
Aanraden:
Beschrijving
We gebruiken naast de slimme meter de plugwise om ons energieverbruik van de verschillende elektrische apparaten te meten. De twee grootste verbruikers meten we continue. Dat is de warmtepomp (Kensa 3 kW shoebox) en de was/droog combinatie (oeco combi van AEG).
Ervaringen
Het meten met de plugwise is simpel. We hebben inmiddels 3 extra stekkers gekocht zodat we meer apparaten continue kunnen meten en ons energieverbruik nog gedetailleerder in kaart kunnen brengen.
Temperatuurregeling per vertrek
Bedrijf
Jaar toepassing:
2017
Aanraden:
Beschrijving
We hebben in huis drie zones met een eigen thermostaat. Open woon-, eetkamer en keuken vormen een zone, slaapkamer en halfopen badkamer vormen een tweede zone en werkkamer met hal vormt de derde zone. Elke zone hebben we apart geprogrammeerd met nachtverlaging.
Ervaringen
De thermostaat kan al om 20:00 uur op 15 graden. Om 24:00 is de temperatuur dan een paar tienden van een graad gedaald, iets wat niet merkbaar is. Het blijkt dat de temperatuur op een winterdag niet meer dan 1,5 graden daalt en bij extreme kou (-10 graden) maximaal 2 graden. Het komend stookseizoen willen we geen nachtverlaging toepassen om te kunnen bepalen wat nachtverlaging voor besparing oplevert.
Zonnepanelen
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
Met 24 PV zonnepanelen van 275 Wp op het dak op het zuiden met een helling van 30 graden wordt naar verwachting een kleine 6600 kWh opgewekt. Dat is zo’n 2000 tot 2500 kWh meer dan nodig is voor alle elektrische apparaten inclusief warmtepomp. De woning wekt dus meer energie op dan er wordt verbruikt. Van het surplus gaan we volledig elektrisch rijden.
Daarom is een mantelbuis ingegraven om een laadstation te kunnen aansluiten.
In de berging wordt op termijn een zoutaccu geplaatst waarin een deel van de surplus opgewekte energie kan worden opgeslagen. Daarmee kan enerzijds worden voorzien in het nachtverbruik van de woning en anderzijds een elektrische auto indien nodig binnen een half uur volledig worden opgeladen.
CO2-sensor
Bedrijf
Jaar toepassing:
2017
Aanraden:
Beschrijving
Wij gebruiken het Netatmo weerstation om temperatuur, vochtigheid, geluidsniveau en CO2 gehalte in huis en temperatuur, vochtigheid en druk buitenshuis te meten. Omdat we alleen zomernacht ventilatie toepassen waren we bang dat het CO2 gehalte te hoog zou oplopen. Mocht dat het geval zijn dan zouden we alsnog CO2 gestuurde ventilatie toepassen (Fresh-r).
Ervaringen
Voor een gezond binnenklimaat moet het CO2 gehalte in huis het liefst beneden 1000 ppm blijven. Door in het slaapvertrek 1 raam gedeeltelijk open te zetten blijft het CO2 gehalte beneden de 1000 ppm. Omdat de kalkhennep wanden CO2 opnemen daalt dat gehalte tot zo'n 500 ppm gedurende de dag. Wanneer we 's zomers 's nachts ventileren daalt het gehalte tot 400 ppm om gedurende de dag bij dichte ramen verder te dalen tot 300 ppm. het installeren van een Fresh-r systeem in het slaapvertrek blijkt dus overbodig. In de andere ruimtes blijft het CO2 gehalte lager dan in de slaapkamer dus ook daar zijn geen aanvullende maatregelen nodig.
Regenwater hergebruik
Uitvoering
Een bedrijf
Bedrijf
GeoHolland
Jaar toepassing:
2017
Aanraden:
Ja
Beschrijving
3 kW shoebox warmtepomp met regenwater als bron voor extreem snel reagerende vloerverwarming (3,5 cm gietvloer).
Ervaringen
Uit contacten met Kensa (de levrancier van de shoebox water/water warmtepomp) bleek dat de 60 meter tyleenslang die in de regenwateropvangtank ligt te kort is. De lengte had minimaal 120 meter moeten zijn. Daardoor kwam de aanvoertemperatuur al snel op -6 graden en de retourtemperatuur op -8 graden, de grenswaarden van de warmtepomp. De aanvoertemperatuur moet eigenlijk het liefst boven nul blijven om een minimale COP van 3,5 te kunnen halen en het vermogen van 3 kW volledig te benutten. Door twee Mefa schermen met een totale oppervlakte van 17 m2 in te graven op een diepte van 1,2 meter en een verdeler te plaatsen is het probleem opgelost. De aanvoertemperatuur komt nu niet meer beneden -0,5 graden is afgelopen winter gebleken. Het totale verbruik van de warmtepomp voor vloerverwarming en voorverwarmen van douchewater tot 25 graden blijft beneden de 1200 kWh.
Tip
Voor een water/water shoebox warmtepomp van 3 kW is het voldoende om 2 schermen van elk 8,4 m2 in te graven. Wij hebben ze horizontaal op 1,2 m diepte liggen maar bij voorkeur worden ze vertcaal met de onderzijde op 2 m geplaatst. Sleuven voor de schermen kunnen worden gefreed. Voor een 6 kW volstaan 4 schermen. Ze kunnen het best aan de zuidzijde van de woning worden ingegraven waardoor de regeneratie van de bodemtemperatuur door de zon sneller verloopt dan aan de noordzijde waar wij ze hebben liggen. De kosten voor een 3 kW inclusief schermen en installatie ligt rond de 6250 euro. Subsidie bedraagt 2650 euro.
Regenwater hergebruik
Bedrijf
Jaar toepassing:
2017
Aanraden:
Beschrijving
Regenwateropvangsysteem van 7500 L voor wasmachine, douchen en toiletspoeling. Toiletspoeling kan handmatig worden overgezet op leidingwater. We willen bewust regenwater gebruiken voor wasmachine en douchen omdat er dan geen kalkaanslag zal optreden. Ook chemische middelen om kalkaanslag te voorkomen of te verwijderen zijn dan niet nodig, hetgeen het milieu ten goede komt.
Ervaringen
Tijdens de extreme droogte deze zomer blijkt een 7500 L regenwatertank voor een 2 persoons huishouden onvoldoende. In de periode 1 juni tot 28 juli is er geen regen gevallen. In inhoud van de tank was net voldoende voor douchen en wasmachine in die periode.
We hadden berekend dat we op jaarbasis niet meer dan zo'n 25 m3 nodig zouden hebben. Doordat regen niet gelijkmatig over het jaar valt is dat onhaalbaar gebleken. We hebben nu van 1-8-2017 tot 1-8-2018 40,5 m3 leidingwater gebruikt waaronder enkele m3 om de vijver bij te vullen.
Waterbesparing overig
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
In waterzuiveringsinstallaties wordt flink wat energie gebruikt. Door een gescheiden rioolsysteem wordt die hoeveelheid beperkt. Door het gebruik van het regenwaterriool te beperken bereiken we nog meer energiewinst. Door zo min mogelijk leidingwater te gebruiken wordt de footprint nog eens verder beperkt.
We vangen regenwater van het dak op in een grindbed dat het water afvoert naar een ondergrondse tank van 7500 liter. De rest van ons perceel is voorzien van een halfverharding (grind) waardoor het regenwater kan inwateren in de bodem. We gebruiken het opgevangen regenwater voor douchen, wasmachine, toiletspoeling en eventueel voor tuinberegening.
Alleen bij extreem zware regenval bestaat de kans dat de regenwatertank overstort in het regenwaterriool.
Zuinige apparaten
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
De A+++ vaatwasser is voorzien van Zeolith voor energiezuinige droging. De wasdroogcombinatie maakt gebruik van een warmtepompdroger en is zelfs 10% zuiniger dan label A+++. De koelvriescombinatie is A+++. De bak/stoomoven heeft label A+. De Quooker heeft label A net als de inductiekookplaat. In het huis is ledverlichting gebruikt. Ook rond het huis is ledverlichting toegepast die net als in de hal op een bewegingsmelder werkt om de hoeveelheid energie nog verder te verminderen. De led-TV is label A en de afstandsbediening werkt op zonne-energie. Het douchesysteem bespaart 70% op watergebruik en dus ook op energiegebruik.
Natuurlijke ventilatie
Bedrijf
Aanraden:
Beschrijving
Er is geen mechanische ventilatie toegepast. De wanden zijn ademend en reguleren het vochtgehalte en nemen CO2 op uit het binnenmilieu. Elke ruimte is voorzien van een raam of daklicht dat open kan. Daarmee kan het huis op een natuurlijke manier worden geventileerd als daar behoefte aan bestaat. De twee daklichten kunnen draadloos bestuurd worden en zijn voorzien van accu’s die met de bijbehorende zonnecellen worden opgeladen. Via deze daklichten kan met name in de zomer warmte worden gespuid.
zuidzijde-glasgevel
I-liggers
robuusteiken
schuimbeton
Grondwerken
woonruimte
zentuin-entree
sterrenwacht
Ervaringen met de (ver)bouw
De 3 kW water/water shoebox warmtepomp van Kensa zou oorspronkelijk alleen energie halen uit het regenwater. Door de installateur is echter 60 meter te weinig tyleenslang in de watertank gelegd (60 meter ipv 120 meter). Daardoor was de retourtemperatuur al snel -8 graden en de aanvoertemperatuur -6 graden, de grenswaarde van de warmtepomp. Dit is opgelost door twee Mefa polypropyleen schermen van in totaal een klein 17 m2 in te graven op 1,2 meter diepte en een verdeler tussen schermen en regenwatertank te plaatsen. De laagste aanvoertemperatuur was deze winter nu -0,5 graden. Bij 0 graden is de COP 3,5, bij -0,5 altijd nog 3,3. Het totale energieverbruik van de warmtepomp deze winter was nog geen 1200 kWh. Daarmee is de vloerverwarming van de woning gerealiseerd en daarnaast het voorverwarmen van het douchewater tot 25 graden.
Plannen voor de toekomst
Elektrisch rijden met de Volkswagen ID 1st edition is inmiddels gerealiseerd.
Adviezen
Voor de 3 kW warmtepomp zijn 2 Mefa schermen voldoende. Het best zet je ze in het grondwater waardoor regeneratie verzekerd is. Ligt het grondwater te diep dan kun je ze het best aan de zuidzijde van de woning ingraven zodat regeneratie door de zon sneller verloopt. Er bestaat ook een 6 kW uitvoering van de shoebox. Daarvoor volstaan 4 schermen met een totale oppervlakte van nog geen 28 m2. Een water/water warmtepomp presteert 's winters beter dan een luchtwarmtepomp. Zolas hier aangetoond is voor een water/water warmtepomp dus lang niet altijd een dure diepteboring nodig.
Interview
Klik op bovenstaande afbeelding voor een grotere afbeelding.
Bron: Jon van Schilt (17 juni 2017, p. 20). Duurzaamste huis: het kan zonder windenergie. Via Dagblad van het Noorden.