Twee-onder-een-kapwoning - 1972, Eelde

Twee-onder-een-kapwoning - 1972, Eelde

Woning bewerken Gebruiker bekijken (2782)

Wil je meer weten over de duurzame toepassingen in deze woning of deze in de praktijk bekijken? Via dit formulier kun je de eigenaar vragen of je een afspraak kunt maken om op bezoek te gaan.

Omschrijving

Gasvrije, volledig geisoleerde jaren 70 woning met WTW-ventilatie en warmtepomp

Kenmerken

Bouwjaar: 1972
Energielabel:
Soort: Twee-onder-een-kapwoning
Duurzame woning: Aardgasvrij,

Toegepaste maatregelen

Centrale balansventilatie, Na-isolatie schuin dak binnenkant (dakisolatie), Inregelen cv-installatie, Drievoudig glas, Na-isolatie spouw (spouwmuur), Inductie fornuis, Isolerende deur, Isolerende kozijnen, Lucht/water warmtepomp buitenlucht, Led lampen, CO2-sensor (ventilatie), Na-isolatie kruipruimte/kelder, Passieve zonwering, Zonnepanelen (PV)

Foto's

Extra informatie

Beschrijving (na)isolatie van de woning

Na-isolatie spouwmuur (5.5 cm EPS-korrels) - dak binnen (15 cm glaswol) - vloer (6 cm PUR-schuim) - Drielaags glas met kunststof kozijnen - Zonwering buiten (screens, tegen overhitting in zomer)

Beschrijving energievoorziening van de woning

WARMTE - Lucht-water warmtepomp (all-electric) met verwarming door originele radiatoren uit 1972, en warm water uit boiler van 185 liter. ELECTRICITEIT - Uit het net (Essent) en eigen productie met zonnepanelen (7170 Wp totaal, west 2880 en oost 4290 Wp). In het seizoen 2021/22 was het totaalverbruik 5450 kWh electriciteit, waarvan 2600 kWh warmtepomp en 2850 kWh overig. De zonnepanelen hebben 4100 kWh stroom geproduceerd (2100 west / 2000 oost).

Hoe is de ventilatie geregeld?

Balansventilatie met warmteterugwinning (WTW) aangelegd in 2020

Adviezen

De isolatiemaatregelen zijn goed uitgevoerd, maar bij de installateurs van het ventilatiesysteem, warmtepomp en zonnepanelen is veel misgegaan, dat alleen door onze eigen oplettendheid uiteindelijk is hersteld. Er wordt niet voldoende gecontroleerd of de installaties naar behoren functioneren, en het lukt de installateurs ook niet goed fouten op te sporen. Bij het ventilatiesysteem was de aansluiting van de aan- en afvoer verwisseld, en de CO2-sensor was defect. Toen we dit zelf ontdekt hadden werd het vlot hersteld. De opbrengst van de zonnepanelen uit 2021 bleef bijna 50% achter bij mijn verwachting. Na mijn melding hiervan heeft de installateur een ander type omvormer geplaatst, waarna het probleem verholpen was (was het oorspronkelijke type niet goed, of was ons exemplaar gewoon defect?). De warmtepomp sloeg aanvankelijk extreem vaak aan en uit. Toen we alles goed bekeken, bleek het buffervat parallel aan de radiatoren aangesloten, waardoor het water door het buffervat circuleerde en nauwelijks door de radiatoren. Na mijn melding hiervan zag de installateur in dat het vat fout aangesloten was, waarna het alsnog in serie is aangesloten en het systeem beter functioneerde. De warmtepomp heeft in het eerste jaar ruim 35% meer electriciteit verbruikt dan berekend op basis van specificaties en weer. Hierop heeft de installateur het koudemiddel bijgevuld berekend op basis van de 14 m lange leiding tussen buiten- en binnenunit (kennelijk was dit bij de plaatsing vergeten). Hierdoor werd de buitenunit veel stiller, en werd het electriciteitsverbruik lager. Het is echter waarschijnlijk nog steeds 15-20% hoger dan de specificaties van de pomp, maar dit verschil kan niet hard gemaakt worden door beperkingen in de meetmethodiek. De SCOP voor verwarming was ongeveer 3.9 in seizoen 22/23.

Ervaringen

Door alle investeringen is ons huis uit 1972 veel comfortabeler geworden, zowel qua temperatuur als ventilatie. De warmteverliezen zijn sterk teruggedrongen, en gas is vervangen door electriciteit, waarmee een stap is gezet in het verminderen van de CO2 uitstoot. Vergroening van de stroom uit het net blijft noodzakelijk om die uitstoot verder te verlagen.

Toekomstplannen

Voorlopig geen

Tips

Installateurs en bouwbedrijven zijn goed in het aanleggen van dingen, maar hun adviezen en ontwerpen zijn grotendeels gebaseerd op eigen ervaringen en algemeenheden, waarbij de kennis van de achterliggende fysica ontbreekt. Dit leidt tot soms onkundige en tegenstrijdige adviezen van verschillende aanbieders. Voor de warmtepomp werd ons door diverse installateurs een hybride warmtepomp geadviseerd, en ook zou vloerverwarming noodzakelijk zijn. Onze eigen metingen toonden aan dat het in onze woning ook met de bestaande radiatoren kan met een all-electric warmtepomp. Bij de vervanging van de kozijnen werd ons dubbel glas geadviseerd, omdat drielaags glas niet zinvol zou zijn in een bestaande woning. Echter, voor een geringe extra investering geeft drielaags glas 30% minder warmteverlies (U = 0.75 t.o.v. 1.1) door het glasoppervlak. Het aanleggen van een ventilatiesysteem in een bestaande woning is erg ongebruikelijk. De adviezen en prijzen liepen hier erg uiteen. Uiteindelijk heeft een kundig bedrijf een ontwerp weten te maken met voldoende ventilatie in alle woon- en slaapkamers en slechts twee leidingen in het zicht door slaapkamers naar de begane grond.

Beschreven maatregelen

Centrale balansventilatie

Na-isolatie schuin dak binnenkant (dakisolatie)

Inregelen cv-installatie

Na-isolatie spouw (spouwmuur)

Inductie fornuis

Isolerende deur

Isolerende kozijnen

Lucht/water warmtepomp buitenlucht

Omschrijving

In sep-2021 is een lucht/water warmtepomp geplaatst ter vervanging van de HR-gasketel (Panasonic 7kW split all-electric). De unit heeft een ingebouwde tank van 185 L tank voor warm water (douche/keuken). De buitenunit staat op de grond achter de bijkeuken en is met 14 m leiding verbonden met de binnenunit op zolder. Het watervolume in het CV-circuit is verhoogd met een 50 L buffervat dat in serie staat tussen de radiatoren en de retour naar de warmtepomp. Het buffervat vermindert het aantal keren aan/uit van de pomp bij lage warmtevraag. Het water voor het CV-circuit wordt rondgepompt met de waterpomp van de Panasonic. De warmtepomp werkt in combinatie met de originele radiatoren uit 1972. De temperatuurregeling in huis gaat met de stooklijn. Hierbij bepaalt de buitentemperatuur de temperatuur van het CV-water waarmee het huis verwarmd wordt. In wintermaanden (dec-jan-feb) draait de pomp 24 uur per dag. In voor/najaar zetten we de warmtepomp handmatig overdag aan naar behoefte, waarbij we ons laten leiden door een nauwkeurige thermometer in de woonkamer.

Tips

Stooklijn en temperatuurregeling. Voor een laag electriciteitsverbruik van de warmtepomp is het essentieel de temperatuur van het CV-water zo laag mogelijk te houden. Dit wordt bereikt door 24 uur per dag te stoken, en liefst in alle vertrekken van het huis. De temperatuur van het CV-water die dan nodig is om het huis warm te houden wordt in de winter vrijwel geheel bepaald door de buitentemperatuur. Het verband tussen buiten- en CV-watertemperatuur is de stooklijn. Die lijn moet in de praktijk bepaald voor je eigen huis. Wij hebben de lijn zelf gemeten toen we de gasketel nog hadden, zodat we (a) wisten dat de vereiste watertemperatuur niet te hoog zou zijn voor een warmtepomp, en (b) de stooklijn direct konden inbrengen toen de pomp geplaatst werd. De warmtepomp was daarmee direct goed ingeregeld.

Ervaringen

Vergunning - Een warmtepomp mag niet zomaar overal geplaatst worden. Het is verstandig navraag bij de gemeente te doen. Geluidsnorm - De overheid heeft een norm gemaakt voor het geluidsniveau van een warmtepomp op de erfgrens. Er is ook een rekenmodel voor. Installateurs konden daar in 2021 nog niets mee. Geluid - In de tuin is de warmtepomp duidelijk hoorbaar, ook in de laagste stand. In de praktijk ben je binnen als het koud is en de pomp draait, en hoor je er niets van.

Led lampen

CO2-sensor (ventilatie)

Na-isolatie kruipruimte/kelder

Passieve zonwering

Zonnepanelen (PV)

Omschrijving

In 2012 zijn 12 panelen van 240 Wp op het dak voor (westen) gelegd. Het totale systeem is 2880 Wp, en de electriciteitsopbrengst is 2100-2300 kWh/jaar. In nu bijna 10 jaar is de opbrengst geleidelijk met ongeveer 10% afgenomen, waarschijnlijk door veroudering van de panelen. In 2021 zijn 11 nieuwe panelen van 390 Wp geplaatst, nu achter op het oosten. Door verbeterde technologie is de opbrengst per m2 paneel 35% hoger dan 9 jaar geleden. In het eerste jaar hebben de panelen 3000 kWh stroom geleverd.

Tips

De nieuwe panelen achter bleven aanvankelijk in stroomproductie ver achter bij de verwachting. Ik heb dit gemeld aan de installateur, die daarop een ander type omvormer heeft geplaatst. Hierdoor leverden de nieuwe panelen direct 50% meer stroom! Het is dus goed het systeem zelf in de gaten te houden. Of de eerste omvormer gewoon stuk was of van het verkeerde type is mij niet duidelijk geworden.

Ervaringen

De zonnepanelen dekken ongeveer onze hele electriciteitsverbruik. Toch gebruiken we maar 25% van de zonnestroom zelf, en exporteren we 75% naar het net. Omgekeerd draait de warmtepomp en alle andere apparatuur dus ook voor 75% op stroom van het net, die veelal nog met gascentrales wordt opgewekt. De salderingsregeling pakt heel gunstig uit: de zonnestroom verkopen we even duur aan Essent, als dat Essent ons stroom levert. Een stijgende electriciteitsprijs heeft daarom geen invloed op onze energierekening. De salderingsregeling zal worden afgebouwd, en dan zal zonnestroom nog maar weinig opbrengen.

Locatie