Skip to main content

“We hebben daglicht en uitzicht nodig”

Interview – Aan het einde van een doodlopende straat, in een nieuwbouwwijk van Oirschot, doemt een futuristisch ogend bouwwerk op. De gitzwarte muren en het schuinoplopende dak contrasteren bij de lichtgekleurde houten voorgevel. Aan de straatkant ziet de woning er gesloten uit, met een loopbrug die toegang geeft tot de opgehoogde voordeur. Het geeft een unieke uitstraling en doet je afvragen hoe de woning er van binnen en vanuit de tuinzijde uitziet. Via de Nationale Duurzame Huizen Route geeft de bewoner Jasper van den Heuvel een kijkje in zijn woning en vertelt hij graag over de duurzame keuzes die zijn gemaakt. 

Combinatie van concepten
Jasper van den Heuvel is project- en bouwmanager bij een architectenbureau. Het bouwen en ontwerpen van een woning is zodoende geen onbekend terrein. “Samen met mijn vriendin Anita heb ik op jonge leeftijd een eigen huis laten bouwen”, vertelt Jasper. “Door de jaren groei je in het vak en begon het bij ons te borrelen om een nieuw project te starten. Met de kavels die hier vrijkwamen ging een droom in vervulling.” Samen met zijn collega’s heeft Jasper het perceel bekeken en een plan opgesteld. “Ik denk niet vanuit standaardconcepten, maar ontwikkel een plan op maat, die rechtdoet aan de locatie, de beschikbare ruimte, het comfort en de woonwensen”, vertelt Jasper.

“Bij het concept nul-op-de-meter kan een slecht geïsoleerd gebouw gecompenseerd worden met zonnepanelen en als we de regels van passief bouwen hadden gevolgd was ons vrije uitzicht aan de achterzijde niet te realiseren”, vertelt Jasper. “Daarom hebben we op een slimme manier de verschillende concepten en methoden gecombineerd. Denk bijvoorbeeld aan een kerk in Italië, die je hartje zomer binnenstapt, hoe blijft die zo koel? Het is een kwestie van logisch nadenken” meent hij.

Bouwkundige maatregelen
“De eerste stap is heel goed isoleren”, vertelt Jasper. De buitenschil is geïsoleerd met steenwol. In de kelder is drukvaste EPS gebruikt als isolatie, geschikt voor ondergrondse toepassing met een relatief hoge druk/vochtigheid. De zuidgeoriënteerde achtergevel bestaat geheel uit glas. Door de zoninval wordt de woning passief verwarmd. De zomerzon wordt geweerd door overstekken, doorstekende buitengevels en zonwering. “Iedereen die hier binnenstapt vraagt: Wordt het niet super warm in de zomer? Maar toen het in de zomer tegen de 40 graden liep, bleef het binnen 24 graden.”

De vloer van de begane grond is een meter opgetild, waardoor de verdieping eronder deels onder de grond zit, maar wel voldoende lichtinval heeft door de ramen. “Hier slapen we, er is een constante temperatuur waardoor we zowel in de zomer als de winter onder hetzelfde dikke dekbed kunnen liggen”, vertelt Jasper.

Technische maatregelen
Bij de keuze voor installaties is bewust gekozen voor comfort. Voor de bodem/water warmtepomp zijn een zestal boringen gedaan aan de zijkant van de woning. “Dit werkt fantastisch. Uit de meting blijkt dat er veel warmteopslag is in de bodem, waarvan we profiteren in de winter. In de zomer kunnen we met dit systeem goed koelen.” Momenteel verwarmt de warmtepomp ook het tapwater, maar daarvoor heeft de warmtepomp niet zijn beste rendement. Daarom wil Jasper graag nog een aantal zonnecollectoren plaatsen in de toekomst.

Wanneer de woning luchtdicht wordt gebouwd, is ventilatie van ruimtes essentieel. Via balansventilatie met warmteterugwinning wordt er verse lucht aangeleverd. Jasper heeft er voor gekozen om de lucht op het hoogste (warmste) punt te laten afzuigen, terwijl de installateur gewend was het bovenin juist in te blazen. “Maar het blijkt goed te werken op deze manier,” concludeert Jasper. In de slaapkamer komt 19 graden inblaaslucht binnen, dus hier hoef je in de winter helemaal niet meer bij te verwarmen.”

Resultaat
Jasper is ontzettend blij met het comfort, de ruimtelijkheid en het licht dat gecreëerd is. “Het zit in de natuur van de mens dat we daglicht, ruimte en uitzicht nodig hebben”, meent Jasper. Niet iedereen was blij met de woning. “Het halve dorp stond op zijn kop tijdens de bouw, maar inmiddels krijgen we veel complimenten.”

Jasper ziet dat er in de wereld van aannemers en installateurs nog een grote slag te slaan is op het gebied van duurzaamheid. “Er wordt bijvoorbeeld cynisch gedaan over luchtdicht bouwen, maar het ontbreekt vaak aan kennis. Dat is jammer.” Een belangrijke tip voor anderen is dan ook: “Zoek iemand met goed advies. Elke bouwperiode of type woning moet je anders benaderen, het is niet standaard ‘ketel er uit en warmtepomp er in’ maar ligt gecompliceerder”, aldus Jasper.


Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Jasper >
Bekijk de pagina van gemeente Oirschot >

Monumentale boerderij met het verbruik van een rijwoning

Interview – Negen jaar lang heeft Kees Baltus uit Valkkoog in de weekeinden en avonduren zijn boerderij uit 1891 stap voor stap opgeknapt en grondig geïsoleerd. Toen hij het huis in 1992 kocht was het in hele slechte staat. Hij was zich ervan bewust dat veel delen gesloopt en herbouwd moesten worden. ‘Gelukkig heb ik twee rechter handen’ lacht Kees.

Goed isoleren loont
Voordat Kees van start ging met renoveren heeft hij 10 maanden de tijd genomen om berekeningen en plannen te maken. Uit zijn berekeningen werd duidelijk dat via de ramen de meeste warmte verloren ging. Omdat hij zelf aan de knoppen van het rekensheet kon draaien, zag hij dat het loonde het glas en de rest van het huis beter te isoleren dan de toenmalige norm. De buitenmuren, die hij zo’n 20 jaar geleden opnieuw opbouwde, zijn bijvoorbeeld bijna zo goed geïsoleerd als de huidige nieuwbouwwoningen. ‘Hier ben ik nog steeds heel blij mee. Sterker nog: Als ik de renovatie van mijn huis opnieuw zou doen, zou ik nog beter isoleren en tripel glas nemen.’

Naast goede isolatie van vloer, zoldervloer, dak, gevel en glas heeft Kees zijn woning voorzien van vloerverwarming. ‘Waar de ketel bij gewone huizen vaak op 70 tot 90 graden stookt, kan ik mijn huis met 45 graden watertemperatuur prima heerlijk warm krijgen’ vertelt hij content. ‘En door de dunne zwevende betonvloer van maar zeven centimeter dik warmt het huis toch ook snel op, ondanks de vloerverwarming.’

Energieverbruik lager dan bij een rijwoning
Door goede isolatie en een zuinige verwarmingsinstallatie heeft Kees het gasverbruik van zijn vrijstaande boerderij terug weten te brengen naar het gebruik wat vergelijkbaar is met dat van een rijwoning, 1200 m3 gas per jaar. Hij denkt dat het stroomgebruik nog wel lager kan: ‘Door mijn moestuin heb ik een vrieskist nodig. Die zou ik nog een keer moeten ververvangen door een nieuwe.’

In 2003 zijn er 24 kleine zonnepanelen op de schuur geplaatst. De huidige panelen zijn groter en hebben veel meer rendement. ‘Maar ze doen het nog steeds’ vertelt Kees. ‘Ik was de eerste in het dorp met zonnepanelen. Nu hebben nog drie buren panelen aangeschaft.’  

Soms verbaast Kees zich als hij kennissen adviseert over hun stroomverbruik: ‘Ik was een keer bij een gezin, dat verbruikte 8000 kWh per jaar! Ze hadden heel veel verlichting in huis en apparaten stonden de hele dag aan. En hun reactie was: ‘We kunnen het makkelijk betalen!’ Dat vindt Kees toch frustrerend, geeft hij toe.

Voorlopig nog op gas
‘Ik heb mijn vraagtekens erbij om nu alles elektrisch te maken, zo lang de elektriciteitscentrales met aardgas gestookt worden,’ zegt Kees. Hij heeft zijn vaatwasser daarom ook met een zogenaamde hot-fill aansluiting aan de cv-ketel aangesloten waardoor het water niet elektrisch hoeft te worden verwarmd. En zijn wasdroger werkt ook op gas.

Repair Kees
Kees heeft niet alleen aandacht voor energie, maar voor hergebruik van spullen: ‘Alles wat kapot gaat daar kijk ik eerst of ik het niet kan repareren.’ Het geeft hem ook veel voldoening als familieleden hun kapotte spullen meebrengen en hij hun blij te maken door ze voor hun te repareren. ‘Je hebt wel veel verschillende soorten schroevendraaiers nodig’, lacht hij.

Goede berekening als basis
Kees wil nog een tip meegeven aan andere huiseigenaren die keuzes moeten maken bij het verduurzamen van hun woning: ‘Maak eerst een goede berekening. Als je dat zelf niet kunt, vraag dan onafhankelijk advies, dat loont echt!’


Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Kees >
Bekijk de pagina van gemeente Schagen >

Als ik iets niet weet, dan doe ik het toch

Interview – Aan de noordkant van Eindhoven staat de hoekwoning van Gerard van Poeijer. Een rasechte Brabander die pragmatisch zijn woning duurzamer maakte. Onder het motto ‘Als ik iets niet weet, dan doe ik het toch’ heeft hij zijn huis bijna eigenhandig van het aardgas afgeholpen. De energiekosten zijn gedaald van 250 euro naar 50 euro per maand.

Gerard en zijn vrouw Betty kochten de woning dertig jaar geleden. Toen hun kinderen naar de middelbare school gingen, hadden ze behoefte aan een groter huis. “De planken vloer hebben we weggehaald”, begint Gerard te vertellen. “We hebben beton gestort en elektrische vloerverwarming aangelegd.” De muren waren al geïsoleerd toen ze de woning betrokken. In 2014 zijn kunststofkozijnen met HR++-glas geplaatst. “Isolatie merk je meteen. Er hing een gordijn bij de trap en dat ging in de herfst en winter altijd heen en weer. Nu niet meer.”

Verder hebben we in 2014 dertien zonnepanelen laten installeren”, vervolgt Gerard. “Allemaal met een eigen optimizer – we zitten namelijk met wat schaduw van ons dakkapel.” Hij lacht: “Eigen energie opwekken, leuk! Op de bank krijgt ge toch geen geld hè.”

Ik kijk wel waar het schip strand
“Het dak heb ik in 2018 opnieuw geïsoleerd met glaswol van 13 cm.” Daarna kwam het idee om van het gas af te gaan. Gerard deed alles zelf, van leidingwerk tot aansluitingen in de meterkast. “Hier zeggen we altijd: niet miep’n maar fiep’n. Kortom: niet te veel praten, maar gewoon doen.” Hij vervolgt: “Op een gegeven moment waren ze buiten bezig met het vervangen van gasleidingen. Toen dacht ik: ‘Hup van het gas af. Ik kijk wel waar het schip strand.’” In 2018 verdween de gasketel uit huize Van Poeijer en kwam er een zonneboiler op het dak. Gerard legt uit: “Ik vond een compleet pakket voor doe-het-zelvers met 24 heatpipes.” De heatpipes werden aangesloten op een boiler van 200 liter met twee warmtewisselaars. “Mocht de zonneboiler niet genoeg warmte produceren, dan zit er nog een staaf van 2,5 kW in die het water kan verwarmen.”

Aanvullend op de zonneboiler installeerde Gerard een airco met verwarmingsmogelijkheden, waarmee de kamer na 10 minuten aangenaam warm is. Onlangs is er een ook een pelletkachel in de woonkamer aangebracht. “Die hadden we gezien tijdens de Duurzame Huizen Route in Oss. Dat leek ons ook wel wat. We hadden al een houtkachel, maar die heeft plaats moeten maken. Ik word wat ouder, en dat sjouwen met hout ging me tegenstaan.” Lachend voegt hij eraan toe: “Hoe die pelletkachel precies werkt, weet ik nog niet.”

Ik kom niet in de kou te zitten
In de afgelopen jaren zijn de energiekosten gedaald van 250 euro naar 50 euro per maand. De zonneboiler en pelletkachel waren goed te realiseren met subsidie. “En zelf installeren scheelt kosten”, licht Gerard toe. “Zoals mijn vrouw tegen me zegt: ‘ge kent heel veel, maar ge weet het ook goed te vinden.’ Ik doe er dan wel iets langer over dan een vakman, maar ik krijgt het wel voor mekaar. Nee, ik kom niet in de kou te zitten.”


Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Gerard >
Bekijk de pagina van gemeente Eindhoven >

Pionieren op Energy Island

Interview – Nadat Lennard en Jenneke de Jager in 2012 in het huwelijksbootje stapten, besloten ze van de westkant van Goeree-Overflakkee naar de oostkant te verhuizen. Hun oog viel op een woning uit 1900 in Den Bommel. De woning was aan een opknapbeurt toe. Het pasgetrouwde stel besloot de woning in stappen energieneutraal te maken. Nu, zeven jaar later, is het woonhuis klaar. Via de Nationale Duurzame Huizen Route deelt het gezin hun verhaal.

Lennard en Jenneke, inmiddels met twee kinderen van één en vijf jaar hebben het huis in Den Bommel vooral gekocht vanwege de ruime schuur in de achtertuin, die nog groter is dan het huis zelf. ‘De schuur is een fijne plek om te hobbyen, biedt ruimte voor de oude auto en er is dakoppervlakte voor de zonnepanelen’, Vertelt Lennard. Het dak van de schuur is vernieuwd en geïsoleerd. In de toekomst kan deze ruimte ook als woon- of leefruimte gebruikt worden.

Grondige aanpak
Het begon allemaal in 2012, toen Lennard en Jenneke het pand aankochten. ‘We zijn gestart op de bovenverdieping, daar kwam een dik pak isolatie en er zijn lage temperatuur radiatoren geplaatst ter voorbereiding op de komst van een warmtepomp’, legt Lennard uit. ‘Het dak is aangepakt en hierop kwamen de eerste zonnepanelen.’ Toen de bovenverdieping klaar was, zijn ze er gaan wonen. Vervolgens was de benedenverdieping aan de beurt. Buiten is een tijdelijke trap neergezet om van buitenaf op de bovenverdieping te komen. ‘We konden niet over de begane grond, aangezien daar een aantal muren werden verwijderd en de vloer en muren werden geïsoleerd’, vertelt Lennard.

Het hele project hebben Lennard en Jenneke zelf opgepakt samen met de vader en broer van Lennard. ‘Mijn vader heeft een achtergrond als elektricien en mijn broer is metselaar, dus daar hebben wij geluk mee’, zegt Lennard. Alleen het storten van de vloer en het stucwerk is uitbesteed.

Basis moet goed zijn
In 2016 is de lucht/water-warmtepomp geplaatst en deze werkt uitstekend. ‘Zowel bij de verbouwing als bij de keuze van de warmtepomp heb je te maken met veel uitzoekwerk. Je merkt dat er nog maar weinig kennis is bij ondernemers en dat je zelf moet pionieren en logisch moet nadenken om het voor elkaar te krijgen’, benadrukt Lennard. Hij won bij drie partijen advies in over de warmtepomp. De adviezen verschillen sterk van elkaar. ‘Dan begin je wel te twijfelen aan de adviezen die je krijgt, maar er zijn natuurlijk meerdere wegen naar een goede oplossing’, concludeert Lennard.

Lennard wil anderen de tip meegeven om je woning stap voor stap aan te pakken en na te denken over het eindresultaat dat je wilt bereiken. ‘De basis moet goed zijn. Eerst isoleren en je woning klaarmaken voor een lage temperatuur verwarming. Bekijk op welke plekken je de meeste winst behaalt, zoals het vervangen van kozijnen en glas en het isoleren van de wanden. Pas tegen het einde komen de warmtepomp en andere installaties in beeld. Plan waar je naartoe wilt werken.’

Nu genieten!
Het jonge gezin maakte bewust de keuze om te verduurzamen, om zowel de kosten van het energieverbruik te drukken, als bij te dragen aan het milieu. ‘Goeree-Overflakkee heeft onder het motto ‘Energy Island’ de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn, mooi om daar een steentje aan bij te dragen’, zegt Lennard. ‘We hebben via de gemeente een duurzaamheidslening kunnen afsluiten om onder andere de warmtepomp aan te schaffen. Dat zorgt ervoor dat je snel stappen kunt zetten.’

Op een likje verf en een paar plintjes na zijn Lennard en Jenneke klaar met de verbouwing. ‘In de toekomst wil ik regenwater opvangen, om via een vat van 1000 liter de toiletten en wasmachine te voorzien van water. Hiervoor hebben we al extra leidingen aangelegd tijdens de verbouwing’, vertelt Lennard. ‘Maar voor nu gaan we genieten van het gezin, het comfort en woonplezier.’


Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Lennard & Jenneke >
Bekijk de pagina van provincie Zuid-Holland >

Duurzaam investeren in je woning is het meer dan waard

Interview – Bijna 20 jaar geleden kochten Piet Groenia en zijn vrouw Ingrid een twee onder één kap woning uit 1991 in Emmen.  Toen hij zag dat er boven nog enkel glas in zat, was zijn eerste reactie: “Dat bestaat toch niet meer!” Nu wonen Piet, Ingrid en hun dochter inmiddels in een huis zonder gasaansluiting. Waarom kozen zij ervoor hun huis te verduurzamen en hoe kregen zij dit voor elkaar?

Toen zij verhuisden naar hun nieuwe woning verving Piet allereerst het enkel glas. In 2013 kwamen er tien zonnepanelen op het dak en sinds 2015 is het hele huis voorzien van HR++ glas. “En het mooiste is”, zegt Piet enthousiast: “Het is niet alleen warmer in de winter en koeler in de zomer, maar wij horen de straat ook veel minder. Het huis wordt er ook mooier van. We hebben er ruitjes in laten zetten en achter een dubbele deur naar de tuin genomen.”

Toen de CV-ketel in 2017 aan vervanging toe was, kozen Piet en Ingrid ervoor om gasgebruik te verminderen. Ze schaften een pelletketel aan die zowel het warme water voor de radiatoren als het douchewater verwarmt.

Indianenverhalen

Voor de aanschaf van de pelletketel wilden Piet en Ingrid gebruik maken van de landelijke subsidieregeling. Daarvoor moest je minimaal twee energiebesparende maatregelen nemen. Zij namen daarom een zonneboiler erbij en nog 30 zonnepanelen. De provincie Drenthe gaf een korting op de rente van de lening, waardoor die zakte naar maar liefst 1,5 procent. Hierdoor werd het aardgasvrij maken van de woning niet alleen technisch maar ook financieel haalbaar.

“Door de zonneboiler hebben wij bijna de helft van het jaar helemaal geen pellets nodig. En de veertig zonnepanelen leveren zo veel stroom dat wij elk jaar ongeveer 1400 euro van de energieleverancier terugkrijgen”, vertelt een tevreden Piet. “Ik hou het verbruik nu bij en ga het ook op de website van de Nationale Duurzame Huizen Route delen. Iedereen zegt altijd: ‘het kost zo veel, het is zo duur! Waar doe je het van?’ Ik wil de indianenverhalen ontmaskeren en laten zien wat het werkelijk kost en oplevert en dat het kan! Het is maar waar je voor kiest: Ik heb bijvoorbeeld pas sinds dit jaar een voor mijn idee ‘dure’ smartphone.”

Elektrische auto

Sinds deze zomer heeft de familie een elektrische auto. “Het rijdt fantastisch! Deze zomer zijn wij ermee helemaal naar Italië gereden. Dat was geen probleem”, vertelt Piet “Er zijn voldoende laadpalen. Wat mij wel opviel: De tunnels in de Alpen zijn aan de binnenzijde helemaal zwart van het roet. Ik stel me voor dat wij over een decennia misschien door witte tunnels rijden omdat de lucht dan veel schoner is.”

In de tuin staan een aantal regentonnen. “Ja, ik ben geïnspireerd door een dame die als bezoeker van de Duurzame Huizen Route hier langskwam. Zij vertelde over een ander huis waar iemand een 5000 liter watertank in de tuin had ingegraven. Ik dacht: dat kan ik ook doen!” Maar dit project is nog niet af, vertelt Piet. Hij heeft nog niet voldoende wateropslag om de hele zomer de tuin met regenwater te sproeien. Naast het sproeien van de tuin wordt het regenwater ook gebruikt om de was te doen. “Dan loop ik met twee gieters naar mijn wasmachine en kiep die erin. De machine snapt dat er al water in zit en hoeft dat alleen nog te verwarmen. Zo deed mijn moeder het ook al”, lacht hij.

Piet ziet steeds meer zonnepanelen in de straat verschijnen. Van alle maatregelen die hij nam is Piet daar het meest enthousiast over. “Want dat is de schoonste energie! Mijn broers zijn er ook al mee bezig – de een heeft ze al op het dak liggen, de ander is een schuur aan het bouwen om ze erop te kunnen leggen.”

De knoop doorhakken

Wat Piet aan andere huiseigenaren mee wil geven: “Doe het ook! Je kunt blijven rekenen en afwachten omdat het vast nog efficiënter en goedkoper wordt. Hak gewoon de knoop door en zet een stap.” Zijn tweede tip: “Leg je dak zo vol mogelijk met zonnepanelen – ook al heb je niet alle stroom zelf nodig. Als je naar de juiste energieleverancier gaat, krijg je voor elke kWh evenveel terugbetaald en levert je geld meer op dan op de spaarrekening.”
 

Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Piet & Ingrid >
Bekijk de pagina van gemeente Emmen >

Gasloos zonder warmtepomp

Interview – De woning van Siebe Bosch uit Heerenveen is nul-op-de-meter. “Maar dat is over een jaar genomen”, licht hij toe. “Waar ik naar toe wil is een nul-op-de-dag woning.” Met deze zelfbedachte term geeft hij de wens aan, elke dag in het jaar energieneutraal te wonen. Een hele uitdaging, zeker gezien het feit dat de woning volledig elektrisch wordt verwarmd, zonder warmtepompinstallatie. Met plezier vertelt hij zijn ervaringen. Tijdens de Nationale Duurzame Huizen Route op 31 oktober en 7 november is de woning van Siebe, samen met honderden andere woningen, te bezoeken.

Hoewel er geen familierelatie bestaat met het bekende merk Bosch verklapt zijn achternaam wel de liefde voor techniek. Als installateur in hart en nieren is Siebe enthousiast over duurzaam wonen. Samen met zijn partner woont hij in een jaren ‘70 woning in Heerenveen. Vrijwel direct nadat ze in oktober 2017 het huis introkken, lieten ze de woning officieel van het gas afsluiten. De eerdere bewoners betaalden 210 euro aan energielasten per maand, voor Siebe is dat gedaald naar slechts 5 euro.

Een uniek element van de woning is de afwezigheid van een cv ketel of warmtepomp, maar wél het gebruik van vloerverwarming. Daarvoor is infraroodverwarming gebruikt die het vloeroppervlak opwarmt. De verwarming bestaat uit zogeheten amorfe metaal dat warmte afgeeft zodra je er stroom op zet. Door afwezigheid van buizen met warm water is er ook geen warmtepomp nodig. Er zijn 40 zonnepanelen op het dak en de veranda die de benodigde elektriciteit leveren; een elektrische boiler maakt het tapwater warm en koken gebeurt op inductie.

Infrarood
Naast de vloerverwarming zijn er infrarood plafondpanelen als extra warmtebron. Siebe is enthousiast over deze manier van verwarmen: “Dit is goedkoper verwarmen en zonder gas; je hoeft namelijk niet de hele woning te verwarmen”, legt hij uit. “Ik kom uit de tijd dat we enkel glas ramen hadden: de ijskristallen zaten aan de binnenkant van het slaapkamerraam. Nu zijn we verwend: we willen overal warmte en als het te warm wordt willen we een airco. Maar je hoeft alleen de plek te verwarmen waar het nodig is. Dat scheelt een hoop energieverbruik.”

Op de vraag waarom hij niet voor een warmtepomp kiest reageert hij: “Zo’n apparaat is technisch complex. Je moet leidingen aanleggen naar buiten, buitenunits plaatsen, ze maken een hoop geluid en het vereist onderhoud. Daarnaast is de gebruikte koelvloeistof in de warmtepomp milieuonvriendelijk.”

De spin in het technische web is het domoticasysteem. Daarmee wordt vrijwel alles geregeld, van de sproeier in de tuin tot de verlichting. Siebe vertelt: “We gebruiken ook domotica om het piekvermogen te beperken. Als het in de buurt van de 25 ampère komt, dan schakelt de verwarming uit op diverse plekken.” Naast de installaties is het energieverbruik ook teruggedrongen door isolatiemaatregelen. Alleen de vervanging van enkel glas door isolatieglas staat nog op de planning.

Kijk vooruit
Als tip geeft Siebe mee: “Kijk verder dan vijf jaar en besef dat je van het gas af moet. Als je nu gaat renoveren of bijbouwen dan zou het duurzamer moeten zijn en kun je beter kiezen voor aardgasvrij.” Daarnaast adviseert hij mensen om de verduurzaming stapsgewijs aan te pakken en pas van het gas af te gaan als ze het écht niet meer nodig hebben.

Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Siebe >
Bekijk de pagina van provincie Fryslân >

Op bezoek bij het energieneutrale huis van Familie Hillebrand

Video – Kijk mee in het energieneutrale huis van de familie Hillebrand uit Franeker, provincie Fryslân. Op deze zomerse dag leveren de zonnecollectoren genoeg warmte om ook het zwembad te kunnen verwarmen. Een 1600 liter buffervat slaat warm water op, en voor minder zonnige dagen is er de warmtepomp. “Ik ben enorm blij dat ik na 10 jaar zover ben dat ik evenveel energie opwek dan ik gebruik.”

Terug naar ervaringsverhalen >
Bekijk de woning van familie Hillebrand >

Optimaal leefklimaat in een energieneutraal huis

Interview – Tussen de bollenvelden, in het buitengebied van Lisse, staat de woning van Paul en Emmy Zwetsloot. “Nadat in 2011 een boerderij door brand werd verwoest, is de grond bouwrijp gemaakt. Twee jaar later kregen we de unieke kans hier een kavel te kopen”, vertelt Paul. Bij het woningontwerp is gekozen voor natuurlijke materialen en duurzame toepassingen. Inmiddels wonen Paul en Emmy met veel plezier in hun energieplushuis. Ze vertellen graag over hun ervaringen via de Nationale Duurzame Huizen Route. Op zaterdag 2 en 9 november stellen honderden huiseigenaren in Nederland hun woning open voor bezoek. Ook de woning in Lisse is te bezoeken, op 9 november.

Toen in 2015 enkel de fundering lag, deden Paul en Emmy al mee aan de Duurzame Huizen Route. “We stonden met 60 bezoekers, op een koude novemberdag, middenin een weiland”, lacht Paul. “De bezoekers waren zelf ook van plan om te bouwen, maar moesten hun plan nog uitwerken.” Paul en Emmy hadden dit al uitgedacht: Het moest een energieneutraal huis worden met een zo optimaal mogelijk binnenklimaat.

Hout en stro

Er is gekozen voor prefab houtskelet- en strobouw. “Op de markt van strobouw zijn veel éénlingen actief (zzp’ers), als we daarvoor hadden gekozen was het een lang proces geworden”, verklaart Paul. Daarom kozen zij voor een groter bouwbedrijf, die hier echter nog niet bekend mee was. Met de architect en de bouwer is Paul op cursus gegaan om kennis op te doen. “Het is een intensief proces, waarbij de samenwerking van de verschillende partijen van cruciaal belang is.”

Licht, lucht en water

Voor het verwarmen van de woning is gekozen voor een aardgasvrije oplossing. Er is een lucht/water warmtepomp geplaatst in combinatie met zonnecollectoren, die ook voorzien in warm tapwater. De warmte wordt in verschillende boilervaten opgeslagen. Deze leveren het via een laag temperatuur-warmtenet af aan de vloerverwarming. De warmtepomp draait van oktober tot maart. “In het bijgebouw zijn we een ruimte aan het inrichten voor logés. Deze ruimte wil ik verwarmen met infraroodpanelen”, vult Paul aan. De woning wordt in haar energiebehoefte voorzien via zonnepanelen op het dak. Ook de elektrische auto wordt hiermee opgeladen. “We leveren 500 kWh per jaar terug aan het net”, vertelt Paul trots.

Kan niet bestaat niet

Geen dag gaat voorbij waarop Paul en Emmy niet met duurzaamheid bezig zijn. Paul is voorzitter van Lisse Duurzaam en stichting Bollestreek Duurzaam, is energiecoach en werkt als consultant mee aan de energietransitie. Emmy houdt zich bezig met onder andere de bestrijding van zwerfafval en het bewust omgaan met voedsel en verpakkingen.

Paul en Emmy voelen zich bevoorrecht om op deze prachtige plek te mogen wonen. “Voor ons is de locatie het belangrijkste aspect van de woning, met een natuurgebied als uitzicht. Daarnaast zijn we erg blij met het wooncomfort”, vertelt Paul. Als tip geeft hij mee: “Laat je niet ontmoedigen door woorden als ‘het kan niet, het is te moeilijk’. Jij komt er zelf te wonen, dus houd de regie in handen!
 

Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Paul & Emmy >

Samenspel van installaties verwarmt woonboerderij duurzaam

Interview – Johan Verhaaf uit Schijndel weet er alles van hoe je een oud huis toekomstbestendig maakt. Samen met zijn vrouw woont hij in een woonboerderij uit 1931. Door een inventieve samenwerking van technische installaties wordt de woning duurzaam verwarmd. Johan heeft de installaties in eigen beheer gerealiseerd en kan als geen ander vertellen over hun werking. Met veel plezier deelt hij zijn ervaringen tijdens de Nationale Duurzame Huizen Route. Zijn woning is, net als honderden andere voorbeelden, te bezoeken op 2 en 9 november.

In 1992 kochten Johan en zijn vrouw de boerderij. Ze namen direct een aantal maatregelen; van vloerisolatie en vloerverwarming tot plafondisolatie en dubbelglas. “Daarna zijn we in het huis gaan wonen”, vertelt Johan. “Toen we echter richting de pensioengerechtigde leeftijd gingen, dachten we na over hoe we onze oude dag doorkomen. Eén van de zaken die we toen wilden aanpakken was de reductie van maandlasten. Daar hoorde ook bij: de energierekening naar beneden brengen.”

In 2012 begon het echtpaar Verhaaf met vergaande maatregelen. “Ik ben een echte doe-het-zelver”, vertelt Johan. “Met een achtergrond in elektrotechniek en scheepswerktuigkunde weet ik wat van verwarmingssystemen en installaties af.” De eerste stap was spouwmuurisolatie en een voorzetwand voor de muur tussen het woongedeelte en vroegere stalgedeelte. “Op die manier kreeg het woongedeelte een geïsoleerde schil.” De spouw is gevuld met kunststofkorrels. “Dat bevalt ons goed”, verklaart Johan. “Sommige mensen hebben last van vochtproblemen. Wij niet.”

Vervolgens kwamen er 36 zonnepanelen in het weiland achter de woning, bracht Johan ledlampen aan in het hele huis en als er nieuw apparaten moest komen werd dit altijd de energiezuinige uitvoering.

Technische hoogstandjes

In de woning werken diverse installaties goed samen om de woning duurzaam te verwarmen. De warmtepomp met bodembron haalt warmte uit de bodem via een horizontale warmtewisselaar en verwarmt de vloerverwarming. “We hadden daar zo’n 800 vierkante meter aan vrije grond voor nodig. Dat is het voordeel van wat ruimte om de woning. Samen met een loonbedrijf hebben we alles uitgegraven en 500 meter ethyleenslang aangelegd”, legt Johan uit.

“De gasketel is echter niet verdwenen. In 2010 vervingen we de cv-ketel voor een HR-variant. Deze dient als back-up, mocht de warmtepomp ooit uitvallen. Maar dat is nog nooit gebeurd.” Naast de warmtepomp staan er 125 heatpipes in het weiland en is er een ventilatieluchtwarmtepomp aanwezig. Beiden stoppen ze warmte in een buffervat van 1000 liter voor warm water. “In de zomer halen we 85 graden uit de heatpipes!”

Warmte uit rook

Een bijzondere aanvulling is de aanwezige houtkachel. “Deze lieten we in 1992 plaatsen. Het is zonde om die eruit te halen. Daarnaast hebben mensen hier geen last van rookoverlast”, verklaart Johan. Toch wordt de houtkachel wel efficiënt en duurzaam ingezet. “Ik heb een rookgaswarmtewisselaar gemaakt: die haalt warmte uit rookgassen. Dat is een techniek die veel in de scheepvaart wordt gebruikt. Met de houtkachel verwarmen we ’s avonds het gehele woongedeelte en het buffervat. Die warmte uit het vat gebruiken we om de volgende dag de vloerverwarming mee op te starten. Als het buffervat is afgekoeld, start de bodemwarmtepomp.”

Ga voor kwaliteit
Het doel om de maandlasten te reduceren is behaald. “We hebben een energierekening van 63 euro per maand.” De tip van Johan voor andere woningeigenaren is om eerst te beginnen met isolatie en vervolgens gebruik te maken van degelijke apparatuur. “Investeringen zijn best hoog. Maar ga niet voor aantrekkelijke aanbiedingen, dan kun je nog wel eens bedrogen uitkomen. Koop kwaliteit waar je 25 jaar plezier van hebt.” Hij voegt er aan toe: “Een tip voor nieuwbouwers is om voldoende ruimte in te plannen voor technische installaties. Een buffervat bijvoorbeeld neemt best wat ruimte in. Zo heb ik alle installaties op zolder staan. Dat is installatietechnisch makkelijk en er is veel ruimte.”

Bezoek een duurzaam huis
Johan doet graag mee aan de Nationale Duurzame Huizen Route. “Ik merk, omdat ik de installaties in eigen beheer heb gerealiseerd en een technische opleiding heb, dat ik bezoekers de werking van bijvoorbeeld de warmtepomp goed kan uitleggen.”


Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Johan >

Op weg naar een Nul-op-de-Meter monument

Interview – Nadat Sonja en Willem in maart 2018 een monumentaal pand in Maassluis kochten, begonnen ze direct met renoveren en verduurzamen. Nu, anderhalf jaar later, is het einde in zicht. Het netto verbruik ligt nu al op 1000 kWh per jaar en dankzij nieuwe toepassingen zullen ze de komende winter nog beter doorkomen. “Uiteindelijk willen we de woning nul-op-meter maken”, vertelt Sonja. Ze vertellen graag hoe ze dit aanpakken. Samen met honderden andere huiseigenaren stellen ze op zaterdag 2 en 9 november tijdens de Nationale Duurzame Huizen Route hun deuren open voor bezoek.

Sonja werkt aan de universiteit van Delft en haar partner Willem werkt in Den Haag. Samen hebben ze twee kinderen van 4 en 7 jaar oud. Tot 2018 woonden ze in Delft. “Daar wordt alles opgekocht en wordt wonen steeds duurder,” vertelt Sonja. “Toen zijn we in de regio rond gaan zoeken naar oude huizen.” In Maassluis viel hun oog op een gemeentelijk monument. Die kochten ze. “Dat was wel een gok, want we hadden veel plannen in gedachten, maar nog geen toezeggingen voor bijvoorbeeld zonnepanelen op het dak. Gelukkig denkt gemeente Maassluis hierin mee”, concludeert Sonja. Het stel is gestart met de isolatie van de vloer, de gevel en het vervangen van het glas. “Er zitten overal schuiframen in met enkelglas. Aangezien we de monumentale voorgevel niet willen aantasten, kozen we voor de plaatsing van HR++ glas achter de schuiframen”, vertelt Sonja.

Uit de ruimtevaart

De betonnen vloer in de woonkamer en de keuken wilden ze in eerste instantie behouden en egaliseren, aangezien deze geknikt was. Dit leverde echter een problemen op met de verwarming. Daarom kozen ze ervoor om de vloer eruit te halen en direct te isoleren. In de woonkamer zijn piepschuim ‘broodjes’ van 25 centimeter geplaatst tussen de betonbalken. Vervolgens is hier een cementvloer op gekomen met vloerverwarming. “De vloer van de keuken ligt lager, die wilden we gelijktrekken met de woonkamer,” vertelt Sonja. “Daarom kozen we hier voor aerogel met daarop vloerverwarmingstegels. Dit bestaat al 100 jaar en wordt gebruikt in de ruimtevaart, maar is relatief duur in vergelijking tot andere isolatiematerialen.”

De aannemer wilde er in eerste instantie niet aan. Daarom hebben Sonja en Willem een tafelgesprek ingepland met de aannemer en de twee leveranciers. Na een proef was de aannemer om. “Het is ideaal, de opbouwhoogte is maar 5 centimeter en hierdoor loopt de vloer gelijk met die van de woonkamer”, zegt Sonja trots.

Duurzaam verwarmen

Er zat een nieuwe HR-ketel in het huis, dus Sonja en Willem wilden in eerste instantie geen warmtepomp. Toen ze met de badkamer bezig gingen, kwamen ze echter drie generaties aan gasleidingen tegen. “De WC moest precies op de plek van een gasleiding worden geplaatst. Toen stonden we voor een keuze: Alles openbreken of de gasleidingen eruit”, vertelt Sonja. Zo kwam er toch een lucht/water warmtepomp en werden de leidingen door gezaagd.

Op de eerste verdieping worden de oude kolomradiatoren gebruikt, die verwarmd kunnen worden met de warmtepomp. Op de slaapkamer van de dochter is gekozen voor een energiezuinige wandradiator die ze netjes in de hoek konden plaatsen.

“Het huis tochtte enorm toen we het aankochten, met enkelglas en drie openhaarden,” vertelt Sonja. Nadat in april ook in de slaapkamers tripleglas geplaatst is, is de woning nagenoeg tochtvrij. “Maar als je alles dichtmaakt heb je wel lucht nodig.” Daarom zijn er vóór het storten van de vloer al afvoerkanalen gemaakt. Binnenkort worden hier twee lokale balansventilatie units geplaatst.

De installaties ontvangen hun benodigde stroom van de 20 zonnepanelen die op het dak liggen. Tien panelen liggen op het zuidwesten en tien panelen op het noordoosten. “De installateur bleef in zijn offerte terugkomen op een ander aantal panelen én wilde ze niet plaatsen op het noordoosten, omdat hij vond dat dit niet rendabel genoeg was. Je moet soms doorzetten om je eigen plan te kunnen uitvoeren”, aldus Sonja.

Van plan tot uitvoering

Sonja is in haar werk als onderzoeker betrokken bij circulaire productontwikkeling en duurzaam ontwerpen. Hierdoor heeft ze al veel kennis in huis. “Ik heb het hele plan uitgedacht met mijn vader en ook de uitvoering met hem opgepakt. Wij zijn vier handen op één buik, eerder hebben we ook zijn jaren ’80 woning verduurzaamd,” deelt Sonja. “Ik ben er trots op om dit samen met mijn vader te kunnen realiseren.”

“Als je een oud huis hebt, start dan met isoleren, dat is het belangrijkste”, geeft Sonja als tip mee. “Het verduurzamen van je woning is maatwerk waarbij je naar creatieve oplossingen moet zoeken. Neem daarom iemand mee in het plan die out-of-the-box kan denken.” Als laatste geeft Sonja mee: “Je moet doorbijten en eigen ideeën hebben. Zoek het zelf uit en maak een duidelijk plan.”


Terug naar de ervaringsverhalen >
Naar de woning van Sonja & Willem >